‘Ik maak me zorgen over kwetsbare patiënten die meedoen aan de ramadan’

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van kinderarts Jolita Bekhof en internist-ouderengeneeskunde Ali Lahdidioui.

Jolita Bekhof is kinderarts in de Isala Klinieken in Zwolle: ‘Het was heel rustig bij ons de afgelopen weken. Natuurlijk omdat we de poli bij het begin van de covidepidemie hebben gesloten, maar ook de afdeling is rustiger. Normaal barst in maart en april het buikgriepseizoen los, maar dit jaar hoefden we geen enkel gedehydreerd kind op te nemen! Waarschijnlijk omdat iedereen zijn handen wast en omdat de scholen en crèches dicht zijn. We hebben vier kindjes met covid-19 opgenomen, maar die zijn gelukkig niet ernstig ziek geworden. Voor ons is het RS-virusseizoen, in december en januari, vele malen erger. Dan liggen de kinderic’s vol.’ Op de rustige poli speelt nog iets anders een rol, zegt Bekhof: ‘We zien minder kinderen met functionele en niet ernstige klachten. Minder buikpijn, minder hoofdpijn. Ik denk omdat kinderen minder stress hebben, van school en alle bijkomende activiteiten. Dat horen we ook van de ouders van deze kinderen.’ Het is helaas niet alleen maar goed nieuws: ‘Over kinderen in onveilige thuissituaties maken we ons zorgen. We hebben een aantal van hen bij wijze van crisisopvang op de afdeling opgenomen gehad, omdat er in de ggz geen mogelijkheid voor was. En de ouders van kinderen met complexe problematiek hebben het momenteel zwaar, nu alle opvang voor deze groep is gesloten. De zorg komt op de ouders neer, en de kinderen zelf missen hun vaste structuur. Ik ben superblij dat het speciaal onderwijs en de opvang binnenkort weer opengaan.’

Ali Lahdidioui is internist ouderengeneeskunde in het HagaZiekenhuis en voorzitter van de Associatie Marokkaanse Artsen Nederland. ‘Het wordt nu iets rustiger, we hebben nu geen vier, maar drie covid-19-verpleegafdelingen met bij elkaar 35 bedden. Ik heb een van die afdelingen onder mijn hoede. Ik denk dat ongeveer de helft van de patiënten een migratieachtergrond heeft. Een deel van hen spreek niet goed Nederlands. In een stad als Den Haag is dat niet per se opvallend. Wel valt het me op dat relatief veel familieleden – buiten het gezin – opgenomen zijn. Daaruit blijkt wat mij betreft dat een betere informatievoorziening voor anderstaligen belangrijk is.

Vandaag begint de ramadan en daar doe ik zelf ook aan mee. Ondanks de zwaardere werkbelasting, maak ik me voor mezelf geen zorgen. De spiritualiteit die ik beleef tijdens de ramadan geeft me een innerlijke kracht. Bovendien doe ik er alles aan om mijn conditie goed op peil te houden. Ik maak me des te meer zorgen over ouderen en andere kwetsbare mensen, zoals chronisch zieken. Voor hen is de ramadan ieder jaar een risico, maar dit jaar is covid-19 voor hen een extra risico. Juist zij worden extra hard getroffen door het virus.

Normaal gesproken proberen we als artsen ruim van te voren met de patiënten te bespreken hoe ze het best kunnen omgaan met het vasten. Maar daar was dit jaar door de coronacrisis minder tijd voor. Ook voelen veel patiënten zichzelf bezwaard in deze tijd om contact op te nemen met bijvoorbeeld hun huisarts. Ik hoop dat collega-artsen juist nu extra aandacht voor hen hebben. Chronische patiënten en kwetsbare ouderen hóéven niet mee te doen aan de ramadan, maar velen willen graag of voelen sociale druk. Als internist ouderengeneeskunde heb ik veel te maken met deze groep. Ik zou ze er zo graag voor willen behoeden dat ze in deze tijd in het ziekenhuis belanden.’