‘Het kriebelt om de zon in te gaan’

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van oncoloog Gabe Sonke en longarts Wouter van Geffen.

Gabe Sonke is oncoloog in het Antoni van Leeuwenhoek: ‘In ons ziekenhuis en elders zijn oncologen van meet af aan bezig geweest om ervoor te zorgen dat onze patiënten enerzijds zo weinig mogelijk risico lopen door het coronavirus en anderzijds dat essentiële behandelingen onder de gegeven omstandigheden doorgang blijven vinden. We hebben ons hele palet aan behandelingen doorgenomen om te kijken wat tijdelijk kan wachten, op basis van de beste kennis die we hebben. Dat hebben we met onze patiënten besproken. Uitstel moet echter ook weer niet te lang duren. Voorbeeld: patiënten die geopereerd zijn en een aanvullende behandeling met bestraling of chemotherapie moeten krijgen, kunnen vaak acht tot twaalf weken wachten, maar langer niet. Dan doe je patiënten tekort.’

‘Mensen stellen de gang naar de dokter kennelijk uit’

Vrijwel al zijn contacten verlopen nu telefonisch, vertelt Sonke. ‘Je ziet veel minder mensen die ons ziekenhuis binnenkomen en veel dokters hebben een headset op. Met de ziekenhuizen hier in de regio hebben we afgesproken dat wij een covidvrij ziekenhuis blijven. Dat is tot op heden goed gelukt. Als onze patiënten voor covid behandeld moeten worden, kunnen ze terecht in het Amsterdam UMC en het OLVG. Dat is voor een enkele patiënt inmiddels gebeurd. Wij kunnen op onze beurt oncologische behandelingen uit andere ziekenhuizen overnemen.

Sonke vindt het ‘onwennig’ om zo te moeten werken. ‘We hebben ook de verhalen uit Italië gehoord over zorgverleners die ziek werden. Mensen op de werkvloer zijn daar begrijpelijkerwijs mee bezig, zijn angstig. Dat moet je in teamverband in goede banen leiden. Tegen patiënten zeggen we nadrukkelijk: als je klachten hebt, wacht er niet mee. Toch merken we dat het aanbod aan nieuwe patiënten wat minder is dan normaal. Mensen stellen de gang naar de dokter kennelijk uit. Bovendien liggen de screeningsprogramma’s stil: ook dat levert minder verwijzingen op. Straks komt dat allemaal alsnog op ons af; daar moeten we ons op voorbereiden.’

Sonke zegt dat de verwachting was dat patiënten met kanker door de behandelingen erg kwetsbaar zouden zijn voor corona-infecties. ‘Maar we zien eigenlijk niet dat mensen met kanker vaker een ernstig beloop van de infectie hebben, terwijl veel van onze behandelingen het immuunsysteem beïnvloeden. Dat is een geruststelling.’ HM

Longarts Wouter van Geffen is lid van het coronateam in Medisch Centrum Leeuwarden. Hij zegt het met enige aarzeling: ‘We zien de laatste dagen een afname in het aantal bewezen coronapatiënten in het ziekenhuis. De capaciteit van het testen is merkbaar uitgebreid, en meer mensen laten zich testen. Bij hoestklachten zijn mensen en ook huisartsen geneigd het zekere voor het onzekere te nemen – terwijl uiteindelijk maar een minderheid van de patiënten uiteindelijk positief test.

‘Het maakt me onrustig dat mensen meer naar buiten gaan’

We draaien lange dagen, extra diensten en arts-assistenten van andere afdelingen zijn op de longafdeling gaan meehelpen. Iedereen werkt mee, maar we kunnen het redden zonder de inzet van specialisten van andere vakgebieden. Dat is elders in het land wel anders; ik ontving zelfs een verwijsbrief ondertekend door een hoogleraar “tijdelijk in de functie van anios longziekten”.

Wat indruk maakt, is de laatste fase van patiënten. Mensen die overlijden kunnen niet of nauwelijks afscheid nemen van hun familie. Dat is moeilijk voor hen en heeft een grote impact op patiënten, familie en zorgverleners. Hierdoor word ik me eens te meer bewust van de waarde van goede palliatieve zorg en de rol van de familie.

Het maakt me wat onrustig dat mensen volgens mij meer naar buiten gaan. Houdt iedereen zich, buiten het ziekenhuis, wel aan de voorschriften? Het kriebelt om de zon in te gaan, ik snap het, maar het is een wankel evenwicht. Als we de teugels te snel laten vieren, dan zullen de besmettingen en ic-opnamen weer toenemen.’ MvT