‘Deze mensen hebben een tik van de ic-opname gekregen’

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van revalidatiearts René de Lijster, die verantwoordelijk is voor de klinische revalidatie van postcovidpatiënten bij revalidatiecentrum Heliomare.

De postcovidpatiënten die De Lijster behandelt, konden in het ziekenhuis inmiddels zonder zuurstoftoediening. Maar vanwege hun totale gebrek aan conditie is dat na aankomst in Heliomare meestal direct anders. ‘Zolang ze liggen, gaat het goed. Als ze bij ons weer enigszins in actie moeten komen, kunnen ze vaak meteen weer aan het zuurstof. Het gaat om mensen voor wie op de rand van het bed gaan zitten al zwaar is. En gaan douchen is een grote aanslag.’

‘Deze mensen zijn heel zwak en uit conditie. Daar hebben ze fysieke zorg voor nodig. De fysiotherapeut en verpleegkundigen zijn eerst bezig om deze mensen weer letterlijk op de been te krijgen. Maar zij hebben ook psychische zorg nodig. Ze hebben een tik van de ic-opname gekregen. Patiënten kennen veel angst. Het vertrouwen in hun lichaam is totaal verloren. En dat ze niks meer kunnen, is een verlies. Het opbouwen gaat nooit snel genoeg. Verpleegkundigen zijn ’s avonds veel met ze aan het praten, over hoe het met ze gaat. Deze patiënten hebben veel zorg en veel hulp nodig. Het is een bewerkelijke groep.’

In het voorjaar en de zomer richtte Heliomare een aparte afdeling met veertien bedden in voor postcovidpatiënten die uit het ziekenhuis kwamen voor revalidatie. Inmiddels is die aparte afdeling weer opgeheven nu de aantallen covidpatiënten die op de ic belanden minder groot zijn. Heliomare heeft nu zo’n drie tot vijf bedden gereserveerd voor deze categorie patiënten op een reguliere afdeling. Tot nu toe behandelde het revalidatiecentrum in totaal zo’n vijftig klinische postcovidpatiënten.

‘Heel voorzichtig opbouwen’, is het adagium voor postcovidpatiënten. ‘Deze mensen zijn zo laag belastbaar. Het is zaak de bloedgassen goed in de gaten te houden. Je schrikt soms van de mate van verzuring die optreedt. Het lijf vertoont zoveel inspanning, zonder dat patiënten iets doen.’ Als patiënten eenmaal belastbaar genoeg zijn, ondergaan ze een inspanningstest bij de sportarts, schetst De Lijster. ‘Hierna wordt een opbouwprogramma op maat gemaakt.’

Het verbaast De Lijster niet dat hij hoort over covidpatiënten die thuis uitziekten maar vervolgens nog maandenlang klachten houden. ‘Zij lopen tegen dezelfde klachten aan als patiënten die in het ziekenhuis hebben gelegen, maar weten niet wat ze aan therapie kunnen doen. Zij hebben waarschijnlijk te snel weer opgebouwd.’ De Lijster overlegt nu met huisartsen of er ook een opbouwprogramma kan worden opgezet met fysiotherapeuten en sportartsen voor die groep thuispatiënten.

Uiteindelijk herstellen de patiënten in zo’n vier tot zes weken, is De Lijsters ervaring. ‘De prognose is goed. Het zijn mensen die relatief gezond waren toen ze covid-19 kregen.’ Weer kunnen traplopen is vaak het hoogste doel. ‘Dan ben je sterk genoeg om het thuis te kunnen redden. Dan is de revalidatie nog niet altijd klaar. De meeste patiënten komen daarna in eerstelijns fysiotherapie, voor verdere opbouw van conditie en kracht. Fysiotherapeuten hebben zich in postcovidnetwerken verenigd. Een enkeling volgt nog revalidatiedagbehandeling bij Heliomare, of moet worden doorverwezen naar een ziekenhuis voor poliklinische revalidatie. Verder worden ze voor controle gezien door een longarts. Ik bel de patiënten meestal zo’n zes weken na ontslag. De meeste gaat het goed.’