Wacht drie maanden na stoppen met anticonceptiepil met zwanger worden

Vrouwen die zwanger worden binnen drie maanden na het stoppen met orale anticonceptie (OAC) hebben een licht verhoogd risico op pre-eclampsie en op vroeggeboorte van het kind. Dit blijkt uit Nederlands onderzoek, gepubliceerd in International Journal of Epidemiology.

‘De absolute risico’s zijn klein, maar de ernst van de complicaties van pre-eclampsie en vroeggeboorte zijn hoog’, aldus epidemioloog Marleen van Gelder van het Radboudumc, hoofdonderzoeker van de studie. ‘We zagen een absoluut risico van 3,5 procent op pre-eclampsie en van 5,8 procent op vroeggeboorte bij vrouwen die binnen drie maanden na het stoppen van OAC zwanger werden. In de controlegroep, de groep vrouwen die geen OAC had gebruikt in het jaar voorafgaand aan de zwangerschap kreeg 1,8 procent pre-eclampsie en was het risico op vroeggeboorte 3,6 procent.’ Of het uitmaakt welk type OAC iemand gebruikt heeft, konden de onderzoekers niet vaststellen. ‘We kunnen niet concluderen of het risico van stoppen in periode samenhangt met welke generatie OAC iemand gebruik heeft. Daarvoor was de onderzoekspopulatie te klein’, zegt Van Gelder.

Causaal verband

Van Gelder geeft aan dat het niet ‘100 procent zeker’ is of er ook echt een causaal verband is tussen de complicaties en het gebruik van een OAC. ‘Aan de andere kant hebben we voor de meeste confounders gecorrigeerd, waaronder roken, leeftijd, opleidingsniveau en migratieachtergrond. Daarmee is de kans dat dit causaal verklaard kan worden wel groot.’ Van Gelder benadrukt dat nog niet bekend is hoe het verhoogde risico fundamenteel verklaard kan worden.

De onderzoekers vonden nog een aantal associaties. Zo bleek het risico op pre-eclampsie verhoogd te zijn wanneer de vrouw een OAC met een hoge oestrogeendosis (≥ 30 microgram) of een eerste of tweede generatie OAC had gebruikt. Daarentegen was er een hoger relatief risico op vroeggeboorte bij vrouwen die een OAC gebruikt hadden met een lage oestrogeendosis of een OAC van de derde generatie OAC. Van Gelder: ‘Die bevindingen waren niet eenduidig en dáárover kunnen we dan ook geen duidelijk advies aan vrouwen met een zwangerschapswens geven.’

Vragenlijst

Dit onderzoek maakte gebruik van het langlopende cohort in de Pregnancy and Infant DEvelopment Study (Pride), geleid door het Radboudumc. Van de 9054 vrouwen die tussen 2012 en 2019 aan deze studie meededen, voldeden er 6470 aan de inclusiecriteria. De vrouwen vulden in week 10, 17 en 34 van de zwangerschap én twee en zes maanden na de uitgerekende datum een digitale vragenlijst in, gevolgd door halfjaarlijkse vragenlijsten tijdens de kinderjaren. Het verschil met voorgaande studies naar de invloed van de timing van het stoppen met OAC is dat dit onderzoek aan de vrouwen zelf heeft gevraagd wanneer zij gestopt zijn. Van Gelder: ‘Dit is betrouwbaarder dan gegevens opvragen bij de apotheek, omdat vrouwen vaak zelf beslissen wanneer zij stoppen met OAC, ook als nog niet alle strips gebruikt zijn.’ De uitkomstmaten van zwangerschapsdiabetes, zwagerschapshypertensie, pre-eclampsie bij ≥ 34 weken zwangerschap, vroeggeboorte (< 37 weken), laag geboortegewicht (< 2500 gram) en dysmaturiteit werden ook via de vragenlijst vastgesteld.

Huisartsen

Een belangrijke vraag is wat huisartsen en andere artsen nu moeten adviseren aan vrouwen met een zwangerschapswens die OAC gebruiken of gebruikt hebben. ‘Het is niet zo dat dit moet leiden tot grote onrust, maar dit onderzoek draagt wel bij aan een completer beeld van de eventuele nadelen van het gebruik van de anticonceptiepil’, aldus Van Gelder. In het persbericht van het Radboudumc zegt medeauteur gynaecoloog Marc Spaanderman: ‘Vrouwen kunnen een andere vorm van anticonceptie in de drie maanden na het stoppen van de pil overwegen. Maar dat heeft ook nadelen, zoals ongewenst toch al eerder zwanger worden en meer menstruatieklachten. Het blijft uiteindelijk een persoonlijke beslissing.’