Verzetsstrijdster Anda Kerkhoven naamgever onderwijsgebouw UMCG

Het nieuwe onderwijsgebouw van het UMCG krijgt de naam van medisch student Anda Kerkhoven. Deze pacifiste werd maart 1945 vermoord door de bezetter nadat ze voor verzetswerk was opgepakt. Dat heeft de Rijksuniversiteit Groningen vandaag bekendgemaakt.

Anda Kerkhoven was geneeskundestudent in Groningen. In de bezettingsjaren vervalste ze persoonsbewijzen en verspreidde ze distributiebonnen. Ze werd op 19 maart 1945 geëxecuteerd in het Quintusbos, op de grens van Haren en Glimmen. Al voor de oorlog schreef ze artikelen waarin ze opriep tot naastenliefde en moreel handelen. Bekend citaat van haar uit 1939 uit het studentenblad Der Clercke Cronike is: ‘Geen tyran zal mij kunnen dwingen, hem te gehoorzamen maar evenmin om moreel zelfmoord te plegen door tegen hem of zijn slaven strijdmethoden te gebruiken die ik verafschuw.’ Een jury – onder wie Arjen Dijkstra, directeur Universiteitsmuseum, en emeritus-hoogleraar medische geschiedenis Mart van Lieburg – koos haar naam uit de inzendingen voor een prijsvraag onder medewerkers en studenten.

Kerkhoven werd in 1919 geboren in het Franse Saint Cloud in het welgestelde plantersgezin van een Nederlandse vader en een Indische moeder. Ze groeide op in West-Java en deels in Nederland. Ze had een grote liefde voor de natuur en een afkeur van de jacht. Ze ging naar het Christelijk Lyceum in Bandung, en startte haar studie medicijnen aan de Hogeschool in Batavia. Ze stond erop om vrijstelling te krijgen voor de vivisectiepratica, maar dat werd geweigerd. In Groningen kreeg ze deze dispensatie wel en daar begon ze in 1938 opnieuw met geneeskunde. Ze sloot zich aan bij de Groningse afdeling van de Sociaal Democratische Studenten Club en werd lid van studentenvereniging Magna Pete. Ook schilderde ze en poseerde ze voor het Groningse kunstenaarscollectief De Ploeg.

Volgens het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland memoreerde de rector magnificus van de Rijksuniversiteit Groningen in zijn herdenkingsrede op 23 juni 1945 Anda Kerkhoven als de enige Groningse studente die wegens verzet door de Duitsers was geëxecuteerd. Op deze plek in Glimmen staat een gedenksteen. Haar naam staat op de plaquette ter herdenking van de omgekomen leden van de academische gemeenschap. Johan Dijkstra nam haar in 1951 op in het laatste tableau van de glas-in-lood-gedenkramen in de aula van het academiegebouw.

De eerste steen van het nieuwe Anda Kerkhoven Centre wordt vandaag gelegd. Het centrum komt in het hart van de Healthy Ageing Campus te staan tegenover het Protonencentrum op de hoek van de Vrydemalaan en Antonius Deusinglaan. Studenten en docenten geneeskunde, tandheelkunde, bewegingswetenschappen en farmacie kunnen hier vanaf eind 2023 terecht.