Vakbonden verliezen rechtszaak: geen compensatie voor zorgpersoneel met postcovid

De vakbonden CNV en FNV hebben woensdag een kort geding verloren dat ze gezamenlijk aanspanden tegen de staat. Ze eisten daarin onder meer dat de staat alle gedupeerde zorgmedewerkers met postcovidsyndroom in een collectieve actie zou compenseren met 22.839 euro per persoon.

Het gaat de vakbonden om een groep van ongeveer duizend gedupeerden: zorgmedewerkers die tijdens de eerste én de tweede coronagolf besmet raakten met covid-19, daarna te kampen kregen met postcovid en sindsdien niet of minder kunnen werken. De twee vakbonden stellen dat de staat in 2020 onrechtmatig heeft gehandeld jegens de zorgmedewerkers door van hen te vragen dat zij doorwerkten, zonder dat voldoende maatregelen waren getroffen om hen te beschermen tegen de gevaren van covid-19. Ook stellen de bonden dat de staat richtlijnen heeft uitgevaardigd die in strijd waren met eerdere richtlijnen en internationale normen.

Niet-ontvankelijk

De voorzieningenrechter gaat echter niet mee in de eisen van de vakbonden, zo blijkt uit de uitspraak. Volgens de staat zijn de vakbonden namelijk niet-ontvankelijk, omdat niet is voldaan aan de eisen voor een dergelijke collectieve actie en daarin geeft de rechter de staat gelijk. Volgens de wet is het voor een collectieve actie vereist dat de behartigde belangen voldoende gelijksoortig zijn. Als dat niet het geval is moet er van geval tot geval worden gekeken om de aanspraak op een schadevergoeding vast te stellen.

De rechter is het met de staat eens dat de postcovidklachten niet voor iedere gedupeerde hetzelfde zijn en de schade dus ook niet. Wat de staat betreft is de groep gedupeerden zeer divers; ze zijn of waren werkzaam binnen allerlei verschillende deelgebieden van de zorgsector en ook op diverse afdelingen en in verschillende functies. Of en in welke mate ze tijdens de uitoefening van hun werk zijn blootgesteld aan het risico op besmetting is niet in algemene zin vast te stellen. Daarnaast is er ook geen sprake geweest van een uniform beleid in het kader van de bestrijding van covid-19, stelt de staat, die erop wijst dat er voor de verschillende deelgebieden binnen de zorgsector op verschillende momenten verschillende maatregelen zijn aangekondigd en uiteenlopende richtlijnen zijn uitgevaardigd. En die zijn door de werkgevers vertaald in eigen protocollen en maatregelen.

De voorzieningenrechter stelt dat daardoor ook niet in algemene zin kan worden vastgesteld of de staat adequate maatregelen heeft genomen ter bescherming van zorgmedewerkers in de diverse onderdelen van de zorg. En evenmin of de staat onrechtmatig heeft gehandeld jegens de gedupeerden.

Ook de eis van de vakbonden dat de staat met hen in overleg treedt over de gewenste collectieve compensatieregeling, willigt de rechter niet in. Deze vindt wel dat de gedupeerden er groot belang bij hebben dat er snel duidelijkheid komt over een compensatie voor de financiële gevolgen.

In een gezamelijke reactie op de website van de FNV noemt vicevoorzitter Kitty de Jong het teleurstellend dat de voorzieningenrechter vindt dat de vakbonden een tegemoetkomingsregeling niet via een kort geding kunnen afdwingen. Het gaat daarbij vooral om de gedupeerden uit de tweede golf, want voor gedupeerden uit de eerste golf is er een regeling in de maak. De vakbonden overwegen nu een bodemprocedure tegen de staat. Ook willen ze individuele procedures tegen werkgevers gaan aanspannen als leden zich daarvoor melden.