‘Triest hoe door omstandigheden de zorg in Ter Apel nu is’

Triest en sneu dat Arten zonder Grenzen (AzG) in Ter Apel moet bijspringen. En dat door de omstandigheden waarin moet worden gewerkt die zorg niet altijd aan de Nederlandse standaard kan voldoen. Die verzuchting slaakt arts Mohammed Saadulla, die voor AzG medische hulp biedt bij het aanmeldcentrum. ‘Hier moet dat toch niet zo zijn?’

Het was al lang zijn wens om ooit voor Artsen zonder Grenzen te werken. Dat dreef Saadulla naar de opleiding geneeskunde. Nu valt verbijstering hem ten deel over het feit dat zijn droom werkelijkheid is geworden, maar dan te midden van groene, Hollandse polders. ‘Als ik op missie zou gaan, dan zou dat in conflictgebieden in bijvoorbeeld Centraal-Afrika of het Midden-Oosten gebeuren.’ Hij hoorde van meer ervaren AzG-mensen, die op missies in het buitenland zijn geweest, dat er geen verschil is in de situatie in Ter Apel of het Griekse Moria, of een kamp in Syrië’ wat betreft de gezondheidsproblemen waar ze een oplossing voor moeten vinden. ‘Alleen de weilanden om ons heen verraden dat het om Nederland gaat’, vertelt hij enigszins ontdaan.

Ervaring

Saadulla (29) werd afgelopen vrijdag via via gepolst of hij deel wil uitmaken van het AzG-team dat momenteel bijspringt in Ter Apel. ‘Ze zochten een arts die de talen die daar worden gesproken spreekt, de culturen een beetje kent en die ervaring heeft op het gebied van spoedeisende hulp.’ Saadulla, zelf als kleuter naar Nederland gekomen met zijn uit Irak gevluchte ouders, voldoet door zijn achtergrond aan dat lijstje wensen. Hij deed als anios ervaring op op de ic, de SEH en de chirurgieafdeling. ‘En ik spreek vloeiend Koerdisch en genoeg Arabisch om me te redden.’

Saadulla heeft vrijdag tot en met zondag meegedraaid in de mobiele kliniek die AzG in Ter Apel heeft opgesteld, bestaand uit ‘een vrachtwagen en een tent’. Veel vluchtelingen hebben ‘vreselijke wonden aan de voeten’, schetst Saadulla. ‘Ze zijn veelal te voet gekomen en dan niet op hiking gear. Hun wonden zijn ooit klein begonnen, maar vertonen nu vaak grote abcessen. Infecties beginnen ook hier in Ter Apel, omdat mensen in niet-hygiënische omstandigheden, zonder stromend water, verkeren. Ik heb in een halve dag Ter Apel meer infectiewonden gezien dan in mijn acht maanden op de chirurgie.’

Kraan open

Ook scabiës is een ernstig probleem, aldus Saadulla. Het medisch team kan wel middelen geven die de jeuk verlichten, maar het echte probleem aanpakken kan niet zolang de mensen ‘in de tussentijd weer naast elkaar moeten liggen’. ‘Het is echt dweilen met de kraan open.’ Verder zijn er de nodige patiënten met chronische aandoeningen die zonder medicatie zijn komen te zitten. En iedereen heeft trauma’s opgelopen ‘omdat ze meer hebben gezien dan zou moeten’, aldus de arts. ‘De psycholoog kan luisteren. Wat al zou helpen is als er een plek is waar deze mensen zich veilig kunnen voelen en toegang hebben tot basisvoorzieningen als sanitair.’

Vrijdag en zaterdag werkte het medische team ‘tot ’s avonds laat door’, en hielp die dagen elk dertig tot veertig patiënten. Op zondag werd in de loop van de middag gestopt om het AzG-team kans te geven om te rusten. ‘Het zijn geen gemakkelijke gevallen. Sommige patiënten moesten we insturen naar een ziekenhuis. Met sommige wonden ben je lang bezig om schoon te spoelen en te hechten. We zijn ook een hele dag bezig geweest met één patiënt, waarbij psychiatrische problematiek speelde.’

Niet genoeg

Het team doet volgens Saadulla ‘het maximale wat we kunnen doen, en nog een beetje extra’. ‘Maar als arts voelde het toch dat ik niet genoeg heb kunnen doen. We voorkomen ziekteprogressie. Maar een patiënt met een voetwond adviseer ik in het ziekenhuis om twee keer daags te spoelen, de voet omhoog te houden, te zorgen dat de wond niet vies wordt. Hier kan ik alleen zeggen: “probeer terug te komen”, in plaats van te zorgen dat iedere dag het verband wordt vernieuwd, zoals de standaard is in Nederland. Dat is niet hoe het zou moeten zijn. Ik hoop dat dit soort geneeskunde nooit meer in Nederland hoeft te worden gepraktiseerd. In een land als Syrië of Irak accepteer je dat dit is wat je kunt bieden. Maar hier moet dat toch niet zo zijn?’

Na een paar dagen rust zal Saadulla vanaf komend weekeinde weer in Ter Apel werken. Hij zit als arts net tussen een overstap van opleidingen. Dat geeft hem de ruimte om de komende weken in Groningen bij te springen. Maar sowieso is het een nadrukkelijke keuze van hem om ‘hier prioriteit aan te geven’. ‘Ik zie het echt als mijn plicht. Ik ben een dokter met de ervaring in het soort geneeskunde dat daar nodig is. Ik ben hier nu harder nodig dan ooit. Ik heb een gezin met twee kleine kinderen die nog vakantie hebben en me graag meer zouden zien. Maar dit heeft nu voorrang. Zij liggen in een schoon bed. En ik ben zelf ook in de positie van vluchteling geweest. Ik ben zelf met liefde en warmte ontvangen. Ik voelde me veilig. Daar heeft de maatschappij toen voor gezorgd. Ik kon dokter worden dankzij de maatschappij waar ik in leef. Het is pijnlijk om nu een klein jongetje van mijn leeftijd in Ter Apel te zien lopen. Ik gun hem hetzelfde als mij destijds. De vraag is of hij dezelfde ervaring krijgt.’