Toezichthouders komen met dwingend actieplan voor gepaste zorg

Zorgtoezichthouders NZa en het Zorginstituut Nederland stelden een gezamenlijk actieplan op om tot meer gepaste zorg te komen. Belangrijkste punten uit hun actieplan zijn: een andere bekostiging voor electieve, chronische en acute zorg, en versnelde toelating van innovatieve, digitale zorg en zorg gericht op preventie. En eventueel doorzettingsmacht om lokaal meer gepaste zorg te kunnen afdwingen.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het Zorginstituut hebben op verzoek van minister Tamara van Ark (Medische Zorg) een adviesrapport geschreven, dat ze een ‘actieplan tot behoud van het zorgstelsel’ noemen. Volgens hen is het dringend tijd voor minder vrijblijvendheid om een einde te maken aan de almaar stijgende zorgkosten en verspilling in de zorg.

Kwaliteitskader

De toezichthouders willen dat er een kwaliteitskader voor passende zorg wordt opgesteld waar alle partijen zich dan aan moeten houden. Ambities voor passende zorg kunnen dan worden vertaald in bindende contractafspraken tussen bijvoorbeeld zorgverzekeraars en -aanbieders, maar ook tussen ziekenhuizen en msb’s, aldus de NZa en het Zorginstituut.

Zorg moet meer gericht zijn op preventie en zo het voorkómen van kosten, en niet langer onnodig duur in het ziekenhuis plaatsvinden of bij een huisarts als het ook thuis kan, schetsen NZa en Zorginstituut. De toezichthouders willen dat het ministerie van VWS hen helpt via wet- en regelgeving om hier beter op te kunnen sturen.

Kostendifferentiatie

Zo wil de NZa naar een differentiatie in de bekostiging, om productieprikkels tegen te gaan, waarbij er een onderscheid wordt gemaakt tussen continue zorg (chronische ziekte) en episodische zorg (acuut en electief). De NZa denkt bijvoorbeeld aan een beschikbaarheidsbijdrage voor acute zorg, het betalen van electieve zorg via vaste bundels en chronische zorg via netwerken van zorgaanbieders. Ook kan volgens de toezichthouder het aantal dbc’s verder omlaag door in de bekostiging niet uit te gaan van losse diagnoses maar van doelgroepen van patiënten.

Geld moet daarnaast patiënten kunnen volgen, en daarom pleiten de toezichthouders ervoor dat daar rekening mee wordt gehouden in de financiële grenzen die hoofdlijnakkoorden nu nog opleggen. En er moet meer geld in preventie en publieke gezondheidszorg worden gestoken, roepen de toezichthouders op. Ook moet het systeem van risicoverevening mogelijk hierop worden aangepast, verwachten zij.

Uitkomsten

VWS moet ervoor zorgen dat uitkomstinformatie over geleverde snel beschikbaar komt voor iedereen, en dat gegevens in de zorg kunnen worden uitgewisseld. De toezichthouders opperen daarnaast dat richtlijnen en standaarden sneller moeten kunnen worden geactualiseerd. En dat zorgaanbieders hulp nodig hebben bij het vinden van de ruimte binnen de bestaande concurrentieregels, zodat ze meer gaan samenwerken. Mogelijk is het wel nodig om bestaande vrije tarieven en vrije prestaties toch te begrenzen, als meer samenwerking leidt tot minder concurrentie, schetsen de twee partijen.

Oproep

De NZa en het Zorginstituut beschouwen hun advies nadrukkelijk als een oproep aan alle partijen om te handelen naar passende zorg. Zorgverleners moeten volgens hen innoveren, meer samenwerken en bij iedere patiënt preventiemogelijkheden inzetten. Zorgaanbieders moeten ook bewegen als dit krimp voor hun eigen instelling betekent, en zorgverzekeraars en financiers moeten daarbij voor oplossingen zorgen. Zorgverzekeraars moeten volgens de toezichthouders bij hun inkoop voor andere bekostiging kiezen dan op basis van productiegerichte afspraken, en succesvolle initiatieven elders doorvoeren.

Maar ze doen ook een oproep aan politici om te accepteren dat een dergelijke omslag soms wenselijk maakt dat ziekenhuizen afslanken. En aan patiënten, die af moeten van het idee dat ze automatisch recht hebben op alle bestaande zorg.