Steeds meer oncologische trials door industrie gefinancierd

In de afgelopen 25 jaar is het aandeel door de farmaceutische industrie gefinancierde trials fors gestegen. Tegelijkertijd is er een verschuiving opgetreden in het soort uitkomstmaten: steeds minder vaak totale overleving, en vaker progressievrije overleving. Dit zijn bevindingen van Joseph Del Paggio e.a. die daarover schrijven in JAMA Oncology.

Zij analyseerden van drie veel voorkomende kankersoorten (borst, colorectaal en niet-kleincellige longkanker) de gerandomiseerde klinische trials (RCT’s) naar systemische therapie die in de periode 2010-2020 verschenen in zeven belangrijke vakbladen. Zij voerden deze exercitie eerder uit voor de periodes 1995-2004 en 2005-2009 en konden daar dus mee vergelijken.

Zij vonden 289 RCT’s die in 2010-2020 verschenen. Het meest gebruikte primaire eindpunt was in deze periode progressievrije overleving (42% van de RCT’s). In de periode 1995-2004 werd die nul keer gebruikt, in 2005-2009 bij 18 procent. Totale overleving daarentegen is minder in zwang geraakt van 49, via 36 naar 29 procent van de RCT’s. Bij de positieve trials is de mediane verbetering in totale overleving nu 3,5 maanden, en in progressievrije overleving 2,8 maanden.  

Het percentage door de industrie gefinancierde trials steeg van 57 naar 89 procent. Verder nam de inzet van ‘medische schrijvers’, ten opzicht van onderzoekers, in de laatste periode sterk toe, van 11 procent in 2020 naar 67 procent in 2020.

Genoeg stof ter overpeinzing voor de oncologische gemeenschap, vinden de auteurs, die zich al langer met dergelijke analyses bezighouden. Vooral de enorme toename van door de industrie gefinancierde trials (in de periode 1975-1984 was dat nog geen 10%) roept vragen op. Ja, de kosten van RCT’s zijn hoog, dus onverwachts is de observatie niet, maar er zijn vragen die voor de industrie niet interessant zijn om te onderzoeken. Het is niet voor niets dat de nadruk van oncologische RCT’s ligt op nieuwe, dure middelen, meer dan bijvoorbeeld op nieuwe radiotherapeutische of chirurgische technieken.

JAMA Oncol, 2021. Doi:10.1001/jamaoncol.2021.0379