Laatste nieuws
Wetenschap

Pyridoxineafhankelijke epilepsie opsporen met hielprik

Plaats een reactie
Harold Versteeg - ANP
Harold Versteeg - ANP

Onderzoekers hebben biomarkers gevonden waarmee de stofwisselingsziekte pyridoxineafhankelijke epilepsie (PDE) bij de neonatale hielprik kan worden opgespoord. Dat schrijven Karlien Coene van het Radboudumc e.a. in The Journal of Clinical Investigation.

PDE is een erfelijke metabole ziekte die voornamelijk wordt gekenmerkt door hardnekkige aanvallen die meestal niet reageren op conventionele anti-epileptica. De ziekte komt voor bij één op 64 duizend zwangerschappen. De aanvallen ontstaan door een tekort aan het enzym alfa-amino-adipine semialdehydehydrogenase. Dit enzym is nodig voor de afbraak van het aminozuur lysine. Door dit enzymtekort hoopt piperideine-6-carboxylaat (P6C) op. Uiteindelijk leidt dat tot een tekort aan pyridoxaal-5-fosfaat (PLP), de actieve vorm van vitamine B6. Patiënten krijgen daarom vaak hoge doses vitamine B6 voorgeschreven, maar 80 procent van de getroffen kinderen krijgt desondanks een ontwikkelingsachterstand en een verstandelijke beperking.

Recent onderzoek liet zien dat ter aanvulling op de vitamine-B6-behandeling, een lysinearmdieet en argininesupplementen een gunstige werking kunnen hebben op de ontwikkeling van patiënten. Deze triple therapy geeft het beste resultaat als patiënten er in het eerste levensjaar mee starten. Daarom is het van belang de ziekte zo vroeg mogelijk op te sporen. Tot nu toe ontbraken echter geschikte biomarkers om PDE tijdens de neonatale hielprik vast te stellen.

De onderzoekers uit het Radboudumc en van de Radboud Universiteit detecteerden moleculen in plasma, urine en hersenweefsel van patiënten met PDE met behulp van metabolomicstechnieken gebaseerd op massaspectrometrie. Die verbindingen bleken niet aanwezig bij gezonde personen. Met behulp van de infrarood vrije-elektronenlaser Felix bepaalden ze vervolgens de exacte structuur van de moleculen, waarna ze de moleculen konden synthetiseren en hun rol in de ziekte verder konden onderzoeken in muizen en zebravissen. Het is voor het eerst dat de combinatie van deze technieken werd toegepast.

Naast nieuwe mogelijkheden in de screening van pasgeborenen, bracht de bevinding ook fundamentele inzichten over de ziekte aan het licht, wat uiteindelijk zou kunnen leiden tot een geoptimaliseerde behandeling en betere resultaten voor PDE-patiënten. Bij 40 procent van de patiënten treden namelijk epileptische aanvallen op ondanks de vitamine-B6-behandeling en 18 procent van de patiënten heeft aanvullend conventionele anti-epileptica nodig. De onderliggende moleculaire mechanismes hiervan zijn nog onbekend.

Er zijn meer dan duizend bekende aangeboren stofwisselingsziekten (IMD), maar slechts 2 procent daarvan kan worden opgespoord via de neonatale hielprik. Hoewel de individuele aandoeningen relatief zeldzaam zijn, wordt in Nederland om de dag een kind geboren met een IMD. Deze aandoeningen hebben ernstige gevolgen voor de gezondheid van patiënten en zijn momenteel een van de belangrijkste doodsoorzaken bij kinderen in Nederland.

Vroegtijdige screening op metabole ziekten is van cruciaal belang voor een optimale behandeling en patiëntresultaten. Daarom zoeken onderzoekers continu naar nieuwe biomarkers om via de hielprik meer stofwisselingsziekten eerder in het leven op te sporen.

In vervolgonderzoek willen de onderzoekers een klinische validatiestudie doen om de specificiteit en sensitiviteit van de gevonden markers te bepalen. Daarnaast willen ze de gebruikte technieken inzetten in onderzoek naar andere (metabole) ziekten waarvoor biomarkers momenteel ontbreken.

DOI

Lees ook

Nieuws Wetenschap
  • Anne van Kessel

    Anne van Kessel (1986) is wetenschapsjournalist. Haar studie medische biologie rondde ze af met een master Science Communication. Met twee stages bij wetenschapsprogramma's van de VPRO begon haar freelanceloopbaan. Ze schrijft voor onder meer NRC, NEMO Kennislink, KIJK, Eos, Quest en enkele vakbladen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.