Polypil effectief maar minder dan verwacht

De polypil, met of zonder aspirine, verlaagt het risico op een cardiovasculaire aandoening en sterfte, maar het effect was kleiner dan verwacht. Dat blijkt uit een onderzoek van cardioloog Salim Yusuf en collega’s dat onlangs in NEJM verscheen.

In de studie werd een aantal behandelstrategieën met placebo vergeleken: polypil (40 mg simvastatine, 100 mg atenolol, 25 mg hydrochloorthiazide en 10 mg ramipril) versus placebo, aspirine (75 mg per dag) versus placebo en polypil plus aspirine versus dubbelplacebo. De potentiële deelnemers waren mannen (≥50 jaar) en vrouwen (≥55 jaar) met een verhoogd cardiovasculair-risicoprofiel (INTERHEART-score ≥ intermediate). De studie startte met een run-in van drie tot vier weken waarin de deelnemers eerst een ‘light’-versie van de polypil plus aspirine kregen. Bijna een kwart van de 7534 patiënten viel in deze fase af, vooral door bijwerkingen en onvoldoende therapietrouw. De rest ging door naar de randomisatie.

Met een gemiddelde follow-upduur van 4,6 jaar was het risicoverlagend effect in de polypilarmen groter dan in de placebogroep: onder andere een significante verlaging van het LDL-cholesterol en de systolische bloeddruk; en een 31 procent lager relatief risico op een ernstig cardiovasculaire event (onder andere overlijden of een hartinfarct), wat de primaire uitkomstmaat was, voor de combinatie polypil plus aspirine.

Toch was dit resultaat minder rooskleurig dan verwacht op basis van pilotstudies en de wetenschappelijke literatuur. Zo was de verlaging van de LDL-cholesterol door de polypil de helft minder dan verwacht, en voor de bloeddruk was dat een derde minder. Als verklaring wijzen de onderzoekers naar het groot aantal behandelonderbrekingen, zowel in de polypil- (42,2%) als aspirinearm (39,7%), dat vooral het gevolg zou zijn van distributieproblemen en de covid-19-pandemie en in mindere mate van bijwerkingen. In de polypilarmen kwam duizeligheid en hypotensie vaker voor dan bij de placebogebruikers.

Commentatoren Mark Huffman en Anushka Patel vragen zich onder andere af of het onderzoek het risico op bloedingen door aspirine onderschat. Juist bij primaire preventie weegt dit risico zwaar in de kosten-batenafweging, stellen ze. Wel beoordelen ze de effectgroottes als ‘robuust’ en zien ze net als de onderzoekers een rol weggelegd voor polypillen, naast andere preventieve maatregelen, in de aanpak van het toenemend aantal hart- en vaatziekten.