Patiënten blijven vaak onnodig lang nuchter voor een operatie

De uren voorafgaand aan een operatie mogen patiënten niet eten en drinken om te voorkomen dat maaginhoud in de longen belandt. Maar patiënten blijven vaak onnodig lang nuchter, en dat is slecht voor hun herstel. Zo blijkt uit promotieonderzoek van Harm van Noort (Radboudumc).

Patiënten mogen de zes uur voorafgaand aan een operatie niet meer eten, en de laatste twee uur ook geen heldere vloeistoffen meer drinken. De internationale ERAS-richtlijn (enhanced recovery after surgery) adviseert om tot vlak hiervoor te blijven eten en drinken, omdat dit een positief effect heeft op het welzijn van patiënten na de operatie.

Van Noort onderzocht onder meer hoe lang patiënten nuchter blijven vóór hun operatie. Hiervoor vroegen onderzoekers vlak voor of na de operatie aan de patiënt, wanneer diegene voor het laatst gegeten of gedronken had. Aan dit onderzoek namen 311 patiënten mee van het Amsterdam UMC en het Ziekenhuis Gelderse Vallei: een deel van hen nam deel in 2009 en een deel in 2019.

Langer dan aanbevolen nuchter

Uit het onderzoek van Van Noort blijkt dat patiënten vaak langer dan aanbevolen nuchter zijn voorafgaand aan een operatie. Zo aten negen op de tien patiënten meer dan acht uur voor de operatie voor het laatst (mediane duur: ruim 15 uur; interkwartielafstand: 13 uur – ruim 18 uur). Ruim twee op de drie patiënten stopten meer dan drie uur voor de operatie met drinken (mediane duur: ruim 5 uur; interkwartielafstand: 2,5 uur – 12,5 uur). Van Noort vond geen verschil tussen de patiënten die in 2009 of in 2019 een operatie ondergingen.

Patiënten bleken volgens de promovendus te zijn geïnstrueerd om vanaf middernacht nuchter te blijven. Bovendien was het voor de helft van de patiënten onduidelijk hoe lang ze niet mochten eten en drinken voorafgaand aan de operatie.

Uit een vervolgonderzoek van Van Noort, onder 109 patiënten die een gastroduodenoscopie ondergingen, blijkt dat het helpt om patiënten beter te informeren over het nut en de duur van nuchter blijven. Als verpleegkundigen patiënten hierover voorlichtten, verminderde de tijd dat patiënten onnodig nuchter bleven. Hierdoor ervoeren deze patiënten minder dorst, honger, hoofdpijn en angst. Het was voor patiënten volgens Van Noort gemakkelijker om te blijven drinken dan om te blijven eten tot het aangegeven tijdstip.