Ophef over autismebehandeling

Er is ophef ontstaan over de ‘ABA-behandeling’ bij kinderen met autisme. In een onlinepetitie – die inmiddels meer dan drieduizend keer is ondertekend – wordt gepleit voor een verbod op de behandeling. De belangenorganisatie voor leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (LBVSO) ontving 450 klachten over de behandeling, meldt Trouw. In deze klachten zou worden genoemd dat veel scholieren deze behandeling als traumatisch ervaren.

ABA-behandeling

De ABA-behandeling, ofwel applied behaviour analysis, is een paraplubegrip voor behandelmethodieken voor kinderen met autisme. Doel is onder meer om de sociaal-communicatieve vaardigheden te vergroten. Er is een grote variëteit aan behandelingen die hun eigen doorontwikkeling hebben gehad, licht Wouter Staal desgevraagd toe. Staal is hoogleraar klinische kinder- en jeugdpsychiatrie aan het Radboudumc en bijzonder hoogleraar op het gebied van autisme aan de Universiteit Leiden.

Neurotypisch gedrag

De petitieschrijvers noemen als bezwaar dat deze therapie kinderen met autisme zou forceren neurotypisch gedrag te vertonen en dat de onderliggende boodschap zou zijn dat deze kinderen niet goed zijn zoals ze zijn.

‘De vraag is waar we het precies over hebben’, stelt Martine van Dongen, kinder- en jeugdpsychiater en bestuurslid van de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). ‘Het is onduidelijk om welk type behandeling(en) binnen het grotere collectief aan ABA-behandelingen het gaat in deze petitie en gedurende welke tijdsperiode het heeft plaatsgevonden, maar we nemen deze signalen natuurlijk wel heel serieus.’

Zaken scheiden

‘Het is in eerste instantie belangrijk de therapeutische vaardigheden van een behandelaar en de gekozen methode uit elkaar te halen’, aldus Staal. ‘In het artikel in Trouw lijkt het met name te gaan om de zeer intensieve vorm van ABA, maar deze valt niet zomaar onder de reguliere zorg’. In de petitie wordt gezegd dat met ABA wordt geprobeerd autistisch denken weg te halen. ‘Daar geloof ik niet in en dat is ook niet het doel van deze behandeling’, aldus Staal. Van Dongen: ‘Je leert nooit wat af, maar je voegt wat toe. De ABA-achtige behandelingen richten zich op het aanleren van communicatieve vaardigheden ten gunste van de eigen ontwikkeling.’

Cease-therapie

Deze situatie doet denken aan de situatie rondom de zogenaamde Cease-therapie van een jaar geleden. Dit betrof een behandeling waar werd geclaimd op homeopathische wijze van autisme te kunnen genezen en waar veel ophef over ontstond. Het ministerie van VWS gaf toen de opdracht aan verschillende partijen om de omvang van deze zogeheten Cease-therapie grondig uit te zoeken. Staal zegt te verwachten dat de ABA-behandeling mogelijk op eenzelfde manier wordt aangepakt.

Langetermijneffecten

De langetermijneffecten van de op ABA gebaseerde behandelmethodieken zijn nog niet goed onderzocht, omdat dit over een termijn van vele jaren gaat. ‘Het alternatief is echter dat je niks doet en dat is ook onwenselijk. Het gaat hier bijvoorbeeld wel om kinderen met vrijwel geen taalontwikkeling of kinderen die sociaal enorm vastlopen’, aldus Staal. Voor sommige op ABA gebaseerde behandelingen is de effectiviteit wel aangetoond, maar nog niet alles is bekend.

VWS-Staatssecretaris Maarten van Ooijen heeft tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer laten weten verder in gesprek te zullen gaan met de beroepsgroep over deze behandeling.