Onderzoeksraad: ‘Effecten coronamaatregelen nog steeds onduidelijk’

Wat de effecten van coronamaatregelen zoals de avondklok en de schoolsluiting zijn is nog steeds niet duidelijk, zo stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Dat komt omdat de maatregelen nauwelijks zijn onderzocht en geëvalueerd.

De raad presenteert woensdag een tweede onderzoek naar de aanpak van de coronacrisis in Nederland. Het onderzoek beslaat de periode van september 2020 tot juli 2021 en richt zich op drie maatregelen uit die tijd: de mondkapjesplicht, de sluiting van basisscholen en het voortgezet onderwijs en de avondklok.

Het effect van de maatregelen was van tevoren onzeker, aldus de raad. ‘Doordat weinig wordt gemonitord en geëvalueerd blijft deze onzekerheid bestaan.’ De raad adviseert het kabinet alsnog onderzoek te doen, zodat bij een nieuwe opleving van het virus ‘betere afwegingen’ gemaakt kunnen worden.

Dat het kabinet soms stellig was over het effect van het coronabeleid terwijl de wetenschappelijke onderbouwing daarvoor niet altijd aanwezig was, betekent niet alleen dat het beleid misschien effectiever had gekund. Het heeft volgens de onderzoeksraad ook het draagvlak geschaad.

Zo werd genoemd dat de coronavaccins ‘licht aan het eind van de tunnel’ brachten en dat ‘prik voor prik het normale leven dichterbij komt’. Als vervolgens blijkt dat de hoge vaccinatiegraad niet direct leidt tot minder maatregelen, ‘ontstaat bij een deel van de bevolking een gevoel van desillusie’, aldus de raad.

Het rapport noemt meer momenten waarop de stelligheid van het kabinet het draagvlak schaadde. Zo adviseerde het Outbreak Management Team (OMT) in de zomer van 2020 niet om mondkapjes te gebruiken, terwijl dat in het buitenland wel gebeurde. Uiteindelijk komt er onder druk van de Tweede Kamer in september van dat jaar alsnog een mondkapjesadvies en in december zelfs een -plicht.

Ook als het gaat om de scholensluiting en de avondklok waren de effecten nog onduidelijk, terwijl er best reden is om te twijfelen aan de noodzaak en de wenselijkheid daarvan. Het is volgens de onderzoeksraad beter om duidelijker te zijn over de twijfels die er leven.

In februari publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid een rapport over het eerste halfjaar van de coronacrisis. Daarin stond al dat de rolverdeling tussen adviseurs zoals het OMT en beleidsmakers op het ministerie niet altijd duidelijk was.