‘Mogelijk al eind 2019 covidpatiënten in Bravis ziekenhuis’

Artsen van het Bravis ziekenhuis zijn tot de conclusie gekomen dat ze mogelijk al op 21 december 2019 de eerste covidpatiënt hebben opgenomen. Dat blijkt uit analyse van dossiers naar aanleiding van een onverwacht hoge oversterfte in februari 2020.

‘In februari 2020 overleden in ons ziekenhuis vijftien mensen met de diagnose pneumonie. Terwijl we buiten griepgolven vrijwel nooit meer dan tien overledenen zien met pneumonie binnen één maand’, vertelt Soufian el Bouazati, voorzitter van de Commissie Dossieranalyse en Necrologie en SEH-arts bij het Bravis ziekenhuis. ‘Dat was voor ons aanleiding om nog eens goed naar alle dossiers te kijken voor een mogelijke verklaring.’

Sterke vermoedens

Bij het analyseren van de dossiers viel volgens El Bouazati op dat de diagnose die zorgverleners bij opname stelden na verloop van tijd werd bijgesteld of in twijfel werd getrokken. Bijvoorbeeld doordat de behandeling niet volgens verwachting aansloeg. ‘En als je nu terugkijkt naar de thoraxfoto’s die zijn gemaakt, dan lijkt dat erg op covid-19. Maar dat beeld was in die tijd natuurlijk nog niet bekend.’ Omdat veel van de in februari overleden patiënten al in januari waren opgenomen, besloten ze om ook vijf dossiers uit januari te analyseren. ‘Uiteindelijk bleek één patiënt bij wie we covid zeer sterk vermoedden, zelfs al op 21 december 2019 te zijn opgenomen. Zij was toen al ongeveer tien dagen ziek.’

Om te achterhalen of haar vermoedens gegrond waren, legde de commissie ze voor aan radiologen. Met de vraag of zij de patiënten op basis van de thoraxfoto’s nog steeds dezelfde diagnose zouden geven als voorheen of niet. ‘Bij een aantal foto’s was de radioloog heel duidelijk: “Dit is typisch covid.” Bij enkele andere patiënten was het zeer waarschijnlijk.’

Harde bewijzen

Vervolgens is de commissie op zoek gegaan naar harde bewijzen, zoals bloedsamples van de patiënten. Maar al het materiaal was na ruim een jaar al vernietigd. ‘Dat is in dit geval erg zonde, maar het is een uitzondering dat we na zo lange tijd nog interesse hebben in oude samples. En je kunt niet eindeloos materiaal blijven opslaan’, aldus El Bouazati. Toen is een longarts gevraagd om naar de dossiers – inclusief thoraxfoto’s – te kijken. Die kwam ook tot de conclusie dat het in een aantal gevallen ‘zeer waarschijnlijk’ is dat het om covidpatiënten gaat.

Om hun vermoedens verder te onderbouwen zijn El Bouazati en collega’s bezig om de dossiers geblindeerd aan een radioloog en longarts voor te leggen. ‘Dan zien we of deze patiënten nog altijd de diagnose covid-19 zullen krijgen. Dat zou ons zeker niet verbazen.’ Van de twintig onderzochte dossiers denkt de commissie dat het in negen gevallen covid-19 betreft.

Eerste covidpatiënten

Op 27 februari 2020 maakte minister Bruins bekend dat covid-19 voor het eerst bij een patiënt in Nederland was vastgesteld. Later testte een patiënt die – vanwege respiratoire klachten – al enkele dagen eerder in het Beatrixziekenhuis werd opgenomen ook positief. Volgens officiële cijfers werd de eerste Chinese covidpatiënt op 8 december 2019 gediagnosticeerd.