Met lange gele naald meer vaccin uit ampul AstraZeneca

Huisarts Margriet de Beus uit Oisterwijk begon recentelijk met het vaccineren van de 64- en 63-jarigen en de patiënten met morbide obesitas in haar solopraktijk. Samen met een andere praktijk maakte ze een schema voor vijf dagen prikken, elke dag één blok. Uit één ampul van het vaccin AstraZeneca komen elf doses, dus elf patiënten per blok. Maar, zo merkten ze, met een andere naald gaan er twaalf doses uit – en soms wel 12,5.

‘De credits gaan naar een creatieve praktijkassistent’, zegt De Beus. Ze had vooraf als ‘ludieke actie’ geroepen: de eerst die er twaalf uithaalt, wordt op een etentje getrakteerd. ‘We hadden al gezien dat je met de bijgeleverde naald een beetje met het potje moet draaien om alles eruit te krijgen. Doktersassistente Yente Merks pakte een lange gele naald uit onze praktijk, waarmee je echt alles uit de ampul kunt halen. Een tip voor de collega’s die nu nog gaan vaccineren.’ De Beus en haar collega uit de ander4e praktijk konden zo in plaats van 22 per blok, liefst 24 en soms 25 mensen vaccineren. ‘We hebben snel mensen gebeld van de reservelijst, mensen van 62 jaar en kwetsbare patiënten, die veelal enthousiast reageerden.’

Ziekenhuisapotheker

Iets vergelijkbaars speelde eerder met het vaccin van BioNTech/Pfizer, dat als eerste in Nederland werd ingezet. Zorgverleners merkten dat ze zes in plaats van vijf doses uit een ampul konden halen, in sommige gevallen zelfs zeven. Nadat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zich ermee bemoeide, is dat nu ook toegestaan, mits een ziekenhuisapotheker toeziet op het proces.

Geldt een dergelijk restrictie ook voor huisartsen en de spillage van AstraZeneca? Volgens het NHG is het toegestaan een ‘restje’ van een ampul AstraZeneca ‘door te trekken’. Een woordvoerder van het NHG zegt dat het niet ongebruikelijk is dat er meer vaccins uit een ampul van AstraZeneca worden gehaald, en dat het laatste ‘helftje’ van de 12,5 wordt aangevuld met een ander restje. Ook huisarts De Beus gaat ervan uit dat het is toegestaan en verwijst naar het NHG. In het onlinedocument ‘Toediening Covid-19-vaccinatie’ staat dat het ‘wel (is) toegestaan één dosis op te trekken uit twee verschillende flacons’.

Spillage

Het RIVM, dat de vaccins verdeelt, is terughoudend. ‘Restjes van een aangebroken ampul aanvullen, dat mag mits de persoon die het doet is getraind in die techniek en als het conform protocol wordt uitgevoerd’, aldus een woordvoerder. Het RIVM is inmiddels op de hoogte van de situatie. Het RIVM raadt aan om aan aangebroken ampullen binnen acht uur op te maken, mits ze adequaat zijn bewaard. Huisartsen dienen, als er over is, de volgende leeftijdscategorie te benaderen en kwetsbare patiënten uit de praktijk. Is er dan nog vaccin over, dan komt overig personeel in de praktijk aan bod.

De LHV laat weten dat het goed gaat met het opmaken van de vaccins en het voorkómen van spillage dankzij de flexibiliteit van artsen en patiënten op reservelijsten, die soms op het laatste moment worden opgeroepen. Na de regio’s Limburg, Zeeland en Noord-Brabant kunnen huisartspraktijken in Gelderland deze week aan de slag en krijgen Utrecht en Flevoland volgende week vaccins geleverd.