Laatste nieuws
Wetenschap

Meer doden door opiaatgebruik

2 reacties

Het gebruik van opiaten zoals morfine(pleisters) en oxycodon is in Nederland tussen 2013 en 2017 sterk gestegen. Ook het aantal sterfgevallen door gebruik ervan nam toe van 139 in 2013 naar 220 in 2017. Dat blijkt uit onderzoek door Ajda Bedene e.a. (LUMC), gepubliceerd in JAMA Network Open. De onderzoekers maakten onder meer gebruik van CBS-gegevens.

In 2013 kregen 814.211 personen (dat is 4,9% van alle Nederlanders) minstens eenmaal een recept voor een opiaat, tegen 6 procent van de Nederlanders in 2017, dat zijn 1.027.019 individuen. Het aantal ziekenhuisopnames door een opiaatoverdosis in dezelfde periode nam toe van 1537 tot 2236.

De onderzoekers merken op dat vooral ouderen (65-plussers), vrouwen, laagopgeleiden en mensen met een slechte gezondheid opiaten voorgeschreven kregen – voor onder meer depressie, rugpijn en reumatoïde artritis.

In een toelichting roept anesthesioloog-epidemioloog en laatste auteur van het artikel Eveline van Dorp collega’s daarom op om goed te kijken aan wie ze een opiaat voorschrijven. ‘Een opiaat is niet altijd de beste oplossing. Vooral bij pijnklachten die niet door kanker worden veroorzaakt, kan het nuttiger zijn om te zoeken naar de oorzaak van de pijn in plaats van deze te stillen met een opiaat. En moeten we altijd streven naar pijnvrijheid? Is een beetje pijn, bijvoorbeeld na een operatie, wellicht acceptabel?’

Ze kan zich daarbij gesterkt weten door een studie in het nieuwe Geneesmiddelenbulletin waarin A. Kerst en H. Janssens laten zien dat de werkzaamheid van deze middelen bij chronische, niet-kankergerelateerde pijn tegen blijkt te vallen. Als resultaten van gekwalificeerde RCT’s samengevoegd worden heeft slechts circa 12 procent van de onderzochte patiënten er misschien wat aan, in vergelijking met placebo, aldus deze auteurs. Hun slotsom: ‘Ten opzichte van bijvoorbeeld NSAID’s is er géén verschil te ontdekken wat betreft pijnbestrijding of verbetering van de levenskwaliteit. Deze bevindingen moeten een extra aansporing zijn om te stoppen met het voorschrijven van opioïden bij (chronische) pijn. Als dit toch gebeurt hebben betrokken zorgverleners een verantwoordelijkheid voor een juist en zo beperkt mogelijk gebruik. Dit impliceert onder andere monitoring, geen automatische receptherhalingen en vermijden van voorschriften als “zo nodig 1 tot 6x daags

1 tablet”, zeker bij patiënten met verslavingsrisico. Ook richtlijnmakers mogen zich aangesproken voelen.’

Lees ook

Wetenschap anesthesiologie
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Joes Meens

    Specialist Ouderengeneeskunde , Loosdrecht

    Ik ben het helemaal met je reactie eens, Bart
    Als S.O. werkzaam in de geriatrische revalidatie neem ik veel patiënten op na een ingrijpende operatie met veel pijn waarbij opiaten beslist een belangrijke rol hebben, en NSAID's -relatief of absoluu...t- gecontraïndiceerd zijn .
    Waar we als artsen wel iets laten liggen, en ik denk zeker ook de huisartsen, is véél meer kritisch vervolgen van herhaalrecepten. Ook apothekers kunnen (moeten?) hier een signalerende functie hebben.

  • Bart Bruijn

    Apotheekhoudend huisarts, Streefkerk

    "Ten opzichte van bijvoorbeeld NSAID’s is er géén verschil te ontdekken wat betreft pijnbestrijding of verbetering van de levenskwaliteit. Deze bevindingen moeten een extra aansporing zijn om te stoppen met het voorschrijven van opioïden bij (chronis...che) pijn."

    Hoe makkelijk is het om dit soort dingen op te schrijven en hoe weerbarstig is de praktijk, zeker buiten het ziekenhuis.

    Auteurs zullen ongetwijfeld op de hoogte zijn van de vele contraindicaties, interacties en complicaties van antiflogistica, juist bij de doelgroep waarover in het artikel hoog wordt opgegeven, de ouderen.

    Ik breng in herinnering dat juist door het zich toenemend bewust worden van deze nadelen, ongeveer 20 jaar geleden, de antiflogistica steeds minder gebruikt zijn en vervangen zijn (!) door opioiden. Sterker, er is een beweging geweest vanuit (klinische) pijnbestrijdershoek, om morfinomimetica met minder terughoudendheid voor te schrijven, omdat de patiënt 'daar recht op had' en de angst voor bijwerkingen en complicaties overdreven zou zijn.

    Horen we nu over 20 jaar weer protesten dat er zoveel mensen complicaties van de NSAID's krijgen?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.