Laatste nieuws
Nieuws

Meer data over covidvaccins gepubliceerd

Plaats een reactie

In één dag verschenen er data over twee vaccinkandidaten tegen covid-19. In de Lancet beschrijven Merry Voysey en anderen namens de Oxford COVID Vaccine Trial Group over het gemodificeerde adenovirus dat in samenwerking met AstraZeneca is ontwikkeld. Verder kwamen de gegevens over het RNA-vaccin van Pfizer-BioNTech naar buiten die zijn ingediend bij de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit (FDA).

Om met het ‘Oxford-vaccin’ te beginnen: in het peerreviewed artikel in de Lancet staan vier gerandomiseerde trials beschreven die in het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en Brazilië plaatsvonden bij volwassenen. Vergeleken werd met placebo of een meningokokkenvaccin (MenACWY). De vaccingroep ontving tweemaal een prik met de standaarddosis 5x1010 virale partikels, afgezien van een klein deel dat per ongeluk bij de eerste prik een halve dosis kreeg. De primaire uitkomstmaat was hoeveel mensen per groep er vanaf veertien dagen na de tweede prik tot aan het einde van de follow-up symptomatische, PCR-bevestigde covid-19 kregen.

60 procent werkzaamheid

Tussen 23 april en 4 november deden bijna 24 duizend mensen mee, en van 11,6 duizend deelnemers (van de Britse en Braziliaanse trials) zijn voorlopige resultaten bekend. Zoals eerder bekendgemaakt, was de werkzaamheid groter bij de groep die in eerste instantie de halve dosis kreeg (incidentie 0,2 versus 2,2% van de controlegroep) dan bij de standaarddosisgroep (0,6 versus 1,6%). Hierbij is het van belang om op te merken dat de groep die één keer de halve dosis kreeg mensen tussen de 18 en 55 jaar betrof, terwijl in de andere groepen ook ouderen waren opgenomen. In totaal zou de werkzaamheid 60 procent zijn. Bij de groep deelnemers van wie gegevens zijn geanalyseerd, was de mediane follow-up 3,4 maanden.

Vanaf 21 dagen na de eerste dosis belandden tien deelnemers uit de controlegroep met covid-19 in het ziekenhuis, waarvan één iemand overleed. Vooralsnog belandde niemand uit de vaccingroep in het ziekenhuis met covid-19 ná 21 dagen na de eerste dosis.

Weinig ouderen deden mee

Wat betreft de veiligheid wordt alleen gerapporteerd over ernstige adverse events. Hiervan traden er 84 op in de vaccingroep, en 91 in de controlegroep. Drie daarvan hingen mogelijk samen met de interventie: één geval van hemolytische anemie in de controlegroep, één geval van koorts boven de 40o waarvan nog niet bekend is in welke groep de persoon zat, en één casus van myelitis transversa in de covidvaccingroep. Deze zeldzame aandoening kwam bij nog twee andere deelnemers voor, bij één iemand 68 dagen na de MenACWY-vaccinatie, en bij één iemand tien dagen na een eerste covidvaccinprik. Volgens een onderzoeker was er in dat laatste geval sprake van eerder bestaande multiple sclerose en was er waarschijnlijk geen verband met de vaccinatie.  

Hoewel ook ouderen en mensen met comorbiditeit konden meedoen, was slechts 4 procent van de deelnemers boven de 70, en had slechts een minderheid een relevante aandoening (7-13% had een hart- en vaatziekte, 10-13% een respiratoire aandoening, en 1-3% diabetes).

Vaak milde bijwerkingen

Wat betreft het RNA-vaccin van Pfizer/BioNTech is dus een pak papier naar buiten gebracht van de FDA. Dat gaat over een fase-3-trial bij ongeveer 38 duizend mensen die twee doses vaccin ontvingen, en ongeveer twee maanden follow-up. De voorlopige resultaten hiervan zijn voor de beoordeling door de FDA aangeleverd. Van nog eens vijfduizend later geïncludeerden is ook veiligheidsinformatie naar buiten gebracht.

Voor dit vaccin zijn ook iets jongere personen gevaccineerd (tweehonderd kinderen van 12-15 jaar), en is het aandeel ouderen wat groter (21% 65-plussers). Hier is wel gerapporteerd over milde bijwerkingen zoals pijn op de injectieplaats, vermoeidheid en lichte malaise. Deze traden op bij tot wel 59 procent van de deelnemers. De 55-plussers hadden minder last van bijwerkingen dan de jongeren. Volgens de FDA waren er geen ernstige veiligheidskwesties met het vaccin, en traden ernstige serious events net zo weinig op in de interventie- als in de placebogroep. Drie gevallen zouden mogelijk verband houden met het vaccin: een schouderblessure, een ventriculaire ritmestoornis en een geval van lymfadenopathie.

Voor dit vaccin zou de werkzaamheid rond de 95 procent liggen, maar net iets lager bij de ouderen (65-74 jaar: 93%). De uitkomstmaat was hier bevestigde covid-19 minimaal zeven dagen na de tweede dosis. De werkzaamheid zou ook bij mensen met eerder genoemde comorbiditeit zo hoog zijn. Verder valt op dat ook al na de eerste dosis sprake lijkt te zijn van een beschermend effect: vanaf veertien dagen na de eerste prik beginnen de lijnen met ziektegevallen tussen interventie- en controlegroep uiteen te lopen.

Kortom: veel nieuwe gegevens over twee koplopers in de zoektocht naar een goed covid-19-vaccin. Er blijven desondanks nog genoeg vragen over, zoals hoe lang de beschermende werking van vaccins aanhoudt, of ze ook bij kinderen en fragiele ouderen werken en veilig zijn en of ernstige bijwerkingen toch vaker de kop zullen opsteken als grotere groepen mensen worden gevaccineerd.

lees ook

Nieuws Wetenschap covid-19
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.