Laatste nieuws
Wetenschap

Medical Delta: technologische oplossingen voor betere zorg

Plaats een reactie

Binnen Medical Delta werken artsen samen met ingenieurs, biologen, economen, bio-informatici en ethici aan ‘technologische oplossingen voor duurzame zorg’. Begin november werden negen nieuwe Medical Delta-hoogleraren gelijktijdig geïnaugureerd.

‘Medical Delta is in 2006 opgericht door de universiteiten en medische centra in Zuid-Holland – Universiteit Leiden, Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), TU Delft, het LUMC en Erasmus MC – om kennis en knowhow op het gebied van technologie en gezondheid met elkaar te delen’, vertelt gynaecoloog Frank Willem Jansen, voorzitter dan Medical Delta. ‘Deze instellingen vullen elkaar inhoudelijk prachtig aan. Delft heeft de techniek in huis en, naast de geneeskundestudies, heeft Rotterdam ook bijvoorbeeld economie en bestuurskunde en Leiden biosciencestudies en farmacie te bieden.’

De verbonden hoogleraren hebben een aanstelling bij minimaal twee van de samenwerkende instellingen. Jansen: ‘Alle Medical Delta-hoogleraren zijn voor hun benoeming al hoogleraar en werkzaam op het snijvlak van gezondheid en technologie. Hierbij kun je denken aan een orthopeed die op de TU komt uitleggen wat patiënten nodig hebben. Of juist aan een ingenieur die op een medische faculteit vertelt wat er technisch allemaal mogelijk is.’

Protonentherapie

Bestralingsarts Marco van Vulpen is een van de nieuwe Medical Delta-hoogleraren en heeft een aanstelling bij TU Delft, het LUMC en Erasmus MC. Zijn onderzoek focust zich op protonentherapie: een nieuwe vorm van bestraling voor kankerpatiënten, met een hoge precisie en weinig bijwerkingen.

‘Bestraling gebeurt nu vaak met behulp van fotonen. Dit zijn deeltjes die ook in het licht van de zon en lampen zitten’, vertelt Van Vulpen. ‘Hierbij ondervindt gezond weefsel ook veel schade. Als je iemand via de buik bestraalt, komt een deel van de fotonen er bij de rug weer uit.’

Voor de protonentherapie is een deeltjesversneller nodig. Van Vulpen: ‘Net zo een als die van CERN, maar dan een stuk kleiner. Het mooie hiervan is dat je precies kunt bepalen waar de protonen stoppen, en dat daar alle energie vrijkomt.’ Bij deze techniek is de schade in gezond weefsel aanzienlijk minder.

Zeker bij een jonge patiënt met een hersentumor, die een lange levensverwachting heeft, heeft protonentherapie volgens Van Vulpen de voorkeur. ‘Met fotonen weet je dat je ook veel gezonde hersencellen raakt. Onderzoek heeft aangetoond dat het IQ van de patiënt hierdoor met 30 punten kan dalen.’ Als gevolg hiervan zijn sommige patiënten op de lange termijn niet meer in staat om hun werk te blijven doen.

Kosteneffectiviteit

Het lijkt er volgens hem op dat protonentherapie bij alle patiënten een beter alternatief zou zijn dan fotonentherapie, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. ‘De waarde bepalen van een nieuwe innovatie is voor artsen – zoals mijzelf – vaak lastig.’ Daarom huurt hij nu een gezondheidseconoom van de EUR in voor één dag per week om een health technology assessment uit te voeren. Van Vulpen: ‘Daarin worden ook langetermijneffecten van de behandeling geanalyseerd. Wat voor invloed heeft dit op iemands werk? En op het gezinsleven?’

Jansen: ‘Medical Delta is geen speeltuin voor dure innovaties. Doordat alle nieuwe toepassingen direct worden nagerekend om onder meer de kosteneffectiviteit te bepalen.’ Daarnaast komt de vraag voor nieuwe innovaties, volgens hem, idealiter altijd vanuit de artsen – vanuit de zorg zelf. Dit voorkomt dat ingenieurs iets ontwikkelen waarvan artsen zich achteraf afvragen wat ze er eigenlijk mee moeten.

Kraakbeen herstellen

Ook Gerjo van Osch, al tien jaar hoogleraar bindweefselregeneratie bij Erasmus MC, is een van de nieuwe Medical Delta-hoogleraren en heeft nu ook een aanstelling bij TU Delft. ‘Ik doe vooral onderzoek naar hoe kraakbeen werkt. Waarom het in bijvoorbeeld patiënten met artrose degradeert, of dit te voorkomen is en hoe je kraakbeen kunt herstellen.’ Daarnaast onderzoekt ze hoe je in het lab weefselstructuren kunt opbouwen.

De samenwerking met de TU is voor haar onderzoek erg waardevol. ‘In Delft hebben ze veel verstand van materialen en printtechnieken. Hierdoor kunnen ze helpen om alle cellen op de juiste plek te krijgen. Dat kunnen we zelf in het lab niet.’ Bovendien is het belangrijk dat alles functioneel is, oftewel mechanisch goed werkt. Wel is het volgens haar essentieel dat de samenwerking van twee kanten komt: ‘Je moet echt investeren in elkaars taal.’

Nu zijn patiënten met artrose volgens Van Osch vaak afhankelijk van pijnmedicatie of het plaatsen van een nieuwe heup of knie. ‘Bij patiënten die een stuk kraakbeen nodig hebben in hun neus, halen ze vaak wat kraakbeen bij de ribben vandaan. Dit is erg pijnlijk en patiënten lopen het risico op een klaplong.’

Het liefst ziet Van Osch dat je patiënten in de toekomst kunt injecteren met een middel, waarna het lichaam de rest doet. ‘Als weefsels eerst in het lab moeten worden opgebouwd, dan gaat daar veel werk en geld inzitten. Dan is het lastig om het op grote schaal toe te passen.’

Steeds meer mogelijk

Het is de derde keer dat een groep Medical Delta-hoogleraren geïnstalleerd is. In totaal zijn er momenteel 22. Als het aan voorzitter Jansen ligt blijft het hier niet bij: ‘Dankzij nieuwe technologische ontwikkelingen is er steeds meer mogelijk in de gezondheidszorg. Voor deze nieuwe onderwerpen zullen we ook hoogleraren willen aanstellen. Want op het gebied van innovatie is stilstaan gelijk aan achteruitgaan.’

Lees ook
Nieuws Wetenschap protonentherapie technologie
  • Laura ter Steege

    Laura ter Steege is voormalig journalist bij Medisch Contact. Haar focus lag met name op de wetenschap.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.