Laatste nieuws
Nieuws

Kuipers: ‘Terughoudendheid psychiaters bij euthanasievragen moet minder’

7 reacties

Er moet worden voorkomen dat een euthanasietraject bij uitzichtloos psychisch lijden dusdanig ingewikkeld en langdurig wordt, dat sommige mensen suïcide als enige uitweg zien. De terughoudendheid en handelingsverlegenheid van psychiaters en andere artsen als het gaat om het onderzoeken, beoordelen en eventueel het verrichten van euthanasie moet worden verminderd.

Dat stelt minister Ernst Kuipers van VWS in antwoord op Kamervragen van Wieke Paulusma (D66). Hij zegt daarin dat hij het begrijpelijk vindt dat behandelaars euthanasieverzoeken op basis van psychisch lijden als complex ervaren en het heel ingewikkeld vinden te bepalen wanneer genoeg is gedaan en het lijden uitzichtloos is geworden. Maar hij vindt het heel belangrijk dat patiënten met een aanhoudende doodswens/euthanasiewens gehoord en serieus genomen worden en passende en tijdige zorg krijgen.

Om de deskundigheid van psychiaters en andere artsen te vergroten en bij hen meer begrip te creëren voor een euthanasiewens bij (jonge) patiënten met een psychische aandoening, is recentelijk het landelijk ‘Netwerk Persisterende Doodswens en Euthanasieverzoek op Psychische grondslag’ van start gegaan, meldt Kuipers. Met dit netwerk moet ook de beschikbaarheid van passende zorg aan deze patiënten worden verbeterd. Ook is het de bedoeling dat er een zorgstandaard Euthanasiezorg op psychische grondslag en een onderzoeksagenda komen. Het netwerk bestaat uit professionals en ervaringsdeskundigen.

Op dit moment is de wachtlijst voor patiënten met psychisch lijden bij het Expertisecentrum Euthanasie ongeveer twee jaar, terwijl er bijna geen sprake is van een wachtlijst voor patiënten met een somatische ziekte, zo blijkt uit de brief van Kuipers. Het Expertisecentrum Euthanasie fungeert als een vangnet voor patiënten die niet bij hun eigen behandelaar terechtkunnen. Een van de doelen van het pas opgestarte landelijke netwerk is dat meer psychiaters en andere artsen zelf euthanasieverzoeken van mensen met psychisch lijden in behandeling nemen, deze onderzoeken, beoordelen en eventueel uitvoeren. Daardoor wordt de zorg voor mensen met psychisch lijden en een euthanasiewens, volgens Kuipers, evenwichtiger verdeeld. Ook kan dit voorkómen dat zij zich te vroeg of tevergeefs aanmelden bij het Expertisecentrum Euthanasie.

Lees ook
Nieuws euthanasie levenseinde psychiatrie Psychiaters
  • Simone Paauw

    Simone Paauw deed de deeltijdopleiding journalistiek in Tilburg en werkt sinds 2008 als journalist bij Medisch Contact. Ze interviewt het liefst de ‘gewone arts’ met een bijzonder verhaal, bijvoorbeeld voor de rubriek Het Portret.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M.R. Schot

    psychiater-psychotherapeut en theoloog, Gorssel

    Euthanasie en abortus

    Het valt op hoe in steeds meer van uw titels, net als in de politiek, het woord ‘moeten’ is opgenomen. In de editie van 23 maart las ik deze twee artikelen: “Kuipers: ‘Terughoudendheid psychiaters bij euthanasievragen moet min...der’”. En: “Ook verloskundige moet abortuspil kunnen voorschrijven”. In het laatste artikel wordt ervoor gepleit om abortus uit het Wetboek van Strafrecht te schrappen. Door te spreken over ‘abortuszorg’ lijkt het alsof abortus, nu daar enkel een pil voor nodig is, wordt geschaard onder gewone anticonceptie, terwijl er echt al sprake is van een embryo of een foetus. Ten aanzien van euthanasie stelt minister Kuipers dat behandelaars euthanasieverzoeken op basis van psychisch lijden als complex ervaren en het heel ingewikkeld vinden om te bepalen wanneer genoeg is gedaan en het lijden uitzichtloos is geworden. De wachtlijst voor patiënten met psychisch lijden bij het Expertisecentrum zou zijn toegenomen en nu ongeveer twee jaar zijn.
    Volgens beide artikelen zou er dus iets ‘moeten’ in plaats van dat er sprake is van een zorgvuldige analyse en vervolgens de weging wat hier aan gedaan zou kunnen worden. In beide gevallen gaat het om leven en dood, waarbij het de vraag is of mensen hierover zouden moeten willen beschikken, wat dus eveneens geldt voor artsen en paramedische beroepen. Er kunnen natuurlijk spreekwoordelijke uitzonderingen zijn op een dergelijke regel. Als psychiater heb ik vrouwen in behandeling gehad voor wie een abortus traumatisch verlopen is, onder meer omdat er niet meer gevraagd zou zijn of ze deze abortus wel echt wilden. Ze gaven aan dat ze in dat geval hun mening wellicht nog op het laatste moment hadden herzien en dat ze in ieder geval het menselijk contact op prijs hadden gesteld. Daarnaast ervaren ze vaak levenslang de lege plaats van een kind dat er had kunnen zijn en de (schuld)vraag hoe het leven van dat kind zou zijn verlopen als het wel geboren was.
    In het geval van euthanasie bij ‘uitzichtloos psychisch lijden’ zou volgens Kuipers suïcide moeten worden voorkomen. Vanzelfsprekend, maar waarom op deze manier. Deze week was eveneens in het nieuws dat er in februari opnieuw meer jongvolwassenen tot dertig jaar een einde aan hun leven hebben gemaakt dan in dezelfde maand een jaar eerder. Dat is, aldus een woordvoerder van 113 Zelfmoordpreventie, een zorgelijke trend die niet afvlakt of daalt. Benoemd werd in dit nieuwsbericht dat er altijd meerdere factoren een rol spelen. Het lijkt me belangrijk dat onder meer de minister nagaat wat mogelijk bijdraagt aan deze toename van euthanasieverzoeken en suïcides.
    Zelf ben ik bij een dergelijke analyse groot voorstander van het uitbreiden van het biopsychosociale model naar een biopsychosociaalspiritueel model (BPSS). In het menselijk leven speelt de spirituele dimensie ook altijd een rol van betekenis. Iedereen heeft wel iets in het leven dat de hoogste waarde vertegenwoordigt, een levensbeschouwing of een godsdienst. Als we ons concentreren op de spirituele dimensie, zouden we ons kunnen afvragen of de tanende invloed van het christelijke geloof heeft geleid tot een verminderde saamhorigheid in de samenleving waardoor er meer sprake is van eenzaamheid en een gevoel van “je waar moeten maken”. In het christelijk geloof gaat het in het grote gebod zoals Jezus dat heeft verwoord, om het liefhebben van God omdat Hij ons eerst heeft liefgehad en het liefhebben van de naaste als jezelf. In deze agapè liefde gaat het om toegenegenheid, het omgekeerde van iemand de rug toekeren. Die liefde is onvoorwaardelijk en betreft iemand als persoon, ook al kan diens gedrag je nog zo tegenstaan. Vanuit dat perspectief stopt de behandeling niet per definitie na het voltooien van twee of meer protocollen, maar kan het gaan om een extra mijl mee lopen, als behandelaar of gewoon als medemens, zodat iemand ervaart dat hij of zij waardevol is. Wellicht zou het goed zijn als we weer vanuit dat grotere perspectief gaan kijken of daar in ieder geval respectvol mee omgaan, waardoor psychisch lijden niet gauw uitzichtloos wordt genoemd. Dat biedt perspectief, zelfs door de dood heen, en kan bevrijdend werken omdat het niet alleen van ons afhangt. Laten we ons, juist als medici, herbezinnen op de intrinsieke waarde van het menszijn in deze door algoritmes en geld beheerste tijd.

    [Reactie gewijzigd door Schot, Margreet op 26-03-2023 14:54]

  • H.C. van Gorsel

    Arts en ervaringsdeskundige , Amsterdam

    Als de minister nou eens iets zou doen aan beschikbaarheid van passende zorg, zou het aantal mensen met uitzichloos lijden ongetwijfeld afnemen, en daarmee ook het aantal euthanasie verzoeken.

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    Het is duidelijk dat Den Haag niet functioneert, zullen we dat nu gewoon eens met elkaar onder ogen zien. De vraag die hier wordt gesteld door dit kamerlid. Zo'n hoort toch niet thuis in de Kamer? Deze vraag hoor je te stellen aan beroepsuitoefenaar...s en dan te vragen, hebben jullie iets van ons nodig? Hoe kan een minister ooit op deze vraag een zinnig antwoord geven? Het feit dat de minister deze vraag probeert te beantwoorden is ook een bewijs voor mijn stelling dat Den Haag niet functioneert, deze vraag hoort bij een beroepsgroep thuis die hiermee moet werken.
    Kennelijk is Den Haag ervan overtuigd dat de opleiding tot psychiater of psycholoog blijkbaar ondermaats is, want er wordt nu gesuggereerd dat het probleem ligt in onvoldoende bekendheid met het fenomeen.
    Misschien moet Den Haag zich meer gaan bezig houden met waar ze wel mee bezig zouden moeten zijn, de GGZ financieel in staat stellen om hun werk goed te doen.

    • H.C. van Gorsel

      Arts en ervaringsdeskundige , Amsterdam

      Dit hoort in basis inderdaad bij de beroepsgroep. Alleen als die de verantwoordelijkheid niet nemen en er steeds schrijnende situaties het nieuws halen gaan ze in Den Haag zich er mee bemoeien.

      [Reactie gewijzigd door Gorsel, van op 23-03-2023 21:37]

  • B.H. Kooistra

    Specialist Ouderengeneeskunde , Almere

    Ik geloof niet dat we behoefte hebben aan uitspraken van een minister in deze. De beroepsgroep, samen met allerlei maatschappelijke krachten en de wetgever komen er wel uit en anders maar niet. De regering is niet de aangewezene om druk uit te oefene...n in medisch - ethische kwesties. Laat Kuipers zich liever sterk maken voor een herstel van de GGZ.

  • G.R.I. Slock

    huisarts, sluis

    Niet alleen de mensen met euthanasiewens maar heel Nederland heeft last van zwaar suboptimale psychiatrische zorg met lange wachtlijsten. Het expertisecentrum of het zoveelste landelijke netwerk kunnen het probleem niet oplossen maar hoogstens vers...chuiven. Als de globale toegankelijkheid en kwaliteit van de GGZ verbetert hoop ik trouwens dat dit kan leiden tot minder euthanasiewens bij psychiatrische patiënten. De meeste van deze patiënten hebben negatieve ervaringen in de GGZ achter de rug waardoor ze weigerachtig staan tegenover nog een nieuwe poging tot behandeling.

    • P.J.E. van Rijn

      huisarts n.p., Rheden

      Op de vraag van D`66 kamerlid Paulusma aan minister Kuipers `Welke acties bent u van plan te ondernemen om meer begrip in de samenleving te creëren voor een euthanasieproces bij jonge mensen met een psychische aandoening?` is het antwoord al gegeven... door psycholoog Piet Jan Stallen c.s. [MC , 22 mei 1919] . Zij ontraden euthanasie dan wel hulp bij zelfdoding bij jongeren met een psychische stoornis omdat de hersenen bij adolescenten nog in ontwikkeling zijn ,tenminste nog tot hun vijfentwintigste jaar. Vóór die tijd mag er daarom niet worden besloten tot een persisterend consistent ondragelijk en uitzichtloos lijden , zoals de Wtl dit als zorgvuldigheidseis stelt. Er bestaat dan wel geen garantie dat het in de toekomst anders zou kunnen aflopen maar door euthanasie wordt mogelijk de kans ontnomen op een onvoorspelbare maar wellicht betere uitkomst.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.