Kijk op leefstijl van zorgverlener en diabetespatiënt verschilt

Zorgverleners en patiënten met diabetes zien de noodzaak van een leefstijlaanpak vaak verschillend. Dat blijkt uit een onderzoek van Yvo Sijpkens, internist in Haaglanden Medisch Centrum en Gerda Pot en Peter Voshol, onderzoekers van het Louis Bolk Instituut.

Door middel van online-enquêtes werden ervaringen met leefstijlprogramma’s geïnventariseerd bij 235 mensen met diabetes type 2 en 33 behandelaars zoals artsen, diëtisten, leefstijlcoaches en praktijkondersteuners. De onderzoekers vonden een mismatch tussen patiënten en behandelaars in de perceptie van hun leefstijl. ‘Patiënten zelf ervaren nauwelijks problemen met gezonde voeding, beweging, stoppen met roken, stress, of nachtrust, terwijl behandelaars hier bij mensen met diabetes type 2 wel zorgen om hebben’, aldus Pot. Zo heeft bijna twee derde van de patiënten geen zorgen om gezonde voeding, terwijl hetzelfde aandeel van de behandelaars daar ‘vaak’ problemen signaleert en de rest van de behandelaars op dat vlak zelfs ‘heel veel’ problemen rapporteert.

Schijf van Vijf

Een verklaring voor deze mismatch was er niet onmiddellijk. Sijpkens: ‘Mogelijk denken mensen met diabetes type 2 dat ze al heel gezond eten omdat ze volgens de “schijf van vijf” eten. Wellicht missen ze kennis over wat koolhydraatbeperking voor hen kan betekenen. Daarnaast missen ze wellicht algemene kennis over gezonde leefstijl of hoe dit is toe te passen in de praktijk. Daarnaast kan er sprake zijn geweest van selectiebias en hebben we met onze enquête misschien vooral mensen met diabetes type 2 bereikt die al interesse hadden in leefstijl.’

Volgens Voshol liet de enquête zien dat mensen met diabetes type 2 geen sterke voorkeur hadden voor één bepaald leefstijlprogramma of gecombineerde leefstijlinterventie. Wel was bijna twee derde van de patiënten gemotiveerd om mee te doen. Maar de helft hiervan wil dit alleen als de verzekeraar het vergoedt. ‘Mensen met diabetes type 2 gaven de volgende voorwaarden aan om mee te doen met een leefstijlprogramma: lage kosten, passend in dagelijks leven, regelmatig contact over voortgang, inspraak in programma, steun van arts en omgeving en snel resultaat zien’, zegt Voshol.

Positieve en milde boodschap

De onderzoekers adviseren behandelingen op maat met een positieve en milde boodschap, en verwachtingsmanagement over de mate van begeleiding. Intrinsieke motivatie van deelnemers én zorgverleners is cruciaal. En kennis over de werkzaamheid van bestaande leefstijlprogramma’s en verwijsadressen moet worden bevorderd. Mensen met een beperkt besteedbaar inkomen moeten meer hulp krijgen, vinden de onderzoekers.