Laatste nieuws
Wetenschap

John Ioannidis over covid-19: ‘Maak beleid op basis van wetenschap’

2 reacties
Patrick Pleul / HH
Patrick Pleul / HH

Antwoorden op vragen over de overdracht van SARS-CoV-19, de duur van de immuniteit, de effectiviteit van de verschillende methoden van indamming, de rol van kinderen bij de virale verspreiding en onderzoek naar de effectiviteit van medicatie – het is allemaal essentieel om de pandemie te bestrijden. Epidemioloog John Ioannidis is de laatste om dat te ontkennen.

Ook in het geval van de coronacrisis kan ongefundeerd handelen het vertrouwen in en de reputatie van wetenschap, volksgezondheidsbeleid en media ernstig schaden, stelt hij in een opiniestuk op de nieuwssite Statnews.com en in een zojuist gepubliceerde analyse in het European Journal of Clinical Investigation. John Ioannidis doet opnieuw zijn naam als waakhond van de wetenschap eer aan, die aanslaat aan als we handelen op basis van onzuivere wetenschap. In een ellenlange reeks publicaties heeft hij laten zien dat het meeste biomedische onderzoek helaas niet relevant is of de verkeerde vragen stelt, slecht is opgezet, vertekend is en dat de resultaten vaak worden overdreven of domweg fout zijn. Maar ook dat wetenschap het enige is waarop we kunnen koersen.

Volgens Ioannidis hebben zelfs de belangrijkste peerreviewed tijdschriften aanvankelijk foutieve, inmiddels ingetrokken artikelen gepubliceerd over covid-19. Hij geeft meerdere voorbeelden, waaronder een studie verschenen in NEJM waarin besmetting door een asymptomatisch persoon werd beschreven, waarvan naderhand bleek dat de patiënt wel degelijk symptomen had, maar dat de onderzoekers daar simpelweg niet naar hadden gevraagd.

Belangrijker nog is dat we blind handelen, vindt de epidemioloog: drie maanden na het uitbreken van de uitbraak hebben de meeste landen niet de mogelijkheid om een groot aantal mensen te testen en zijn er volgens hem geen betrouwbare gegevens over de prevalentie van het virus in een representatieve willekeurige steekproef van de algemene bevolking en van het sterftecijfer. Intussen weten we wel dat ‘containment’ (thuisblijven) en social distancing werken, en dat de R0 waarschijnlijk in de laagste regionen van het interval 1,3-6,5 ligt. Hij vermoedt daarom dat zeker de vroege schattingen van het sterftecijfer te hoog waren, en komt zelf, op basis van gegevens uit landen waar zeer veel wordt getest, uit op tussen 0,1 en 0,9 procent.

Ioannidis stoort zich verder aan de ongepaste vergelijkingen met de Spaanse griep, hij gelooft niet dat 60 procent van de mensen uiteindelijk geïnfecteerd zal raken en concludeert dat de huidige draconische maatregelen mogelijk zóveel negatieve, vooral zeer ingrijpende economische en sociale effecten zullen hebben, dat ook dát veel levens zal kosten. Dat leidde op Twitter en in de pers tot een storm van kritiek, misschien juist omdat Ioannidis een gezaghebbend wetenschapper is. Hem werd onder meer verweten niet naar de huidige crisis te kijken met een public-healthblik, maar uitsluitend vanuit het perspectief van evidencebased medicine. Terwijl in het public-healthbeleid het adagium geldt van Mike Ryan, die het ‘Emergencies Program’ van de WHO leidt: ‘Perfectie is de vijand van het goede als het gaat om noodmaatregelen. Iedereen is bang om een fout te maken. Iedereen is bang voor het gevolg van fouten. Maar de grootste fout is niet te bewegen. De grootste fout is verlamd te raken door de angst van mislukking.’

Ook na herhaalde verzoeken reageert Ioannidis niet op de uitnodiging om commentaar op die kritiek te geven. Hij verblijft in Palo Alto, Californië, en heeft, liet hij in een statement weten, te maken met een ‘pandemie aan e-mails’. De meeste daarvan zouden instemmen met zijn kritiek en op zijn ‘golflengte’ zitten.

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/eci.1322
lees ook

Wetenschap coronavirus covid-19
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Als we het dan toch over wetenschap hebben, dit is wetenschap!

    https://www.turnto23.com/news/coronavirus/video-interview-with-dr-dan-erickson-and-dr-artin-massihi-taken-down-from-youtube?fbclid=IwAR0u_3Tjom-hb3HoLifQaKeVQsetfhyGPgY4HAQd8gi1gWFsOuW...SnF0nqiU

    Gewoon even kijken, en even goed achter je oren krabben, waar we in Godsnaam mee bezig zijn...

  • Gerard Bos

    Internist, Maasyricht

    Een intelligente lock-down?


    Het RIVM is enthousiast over het dalen van R0 (gedaald van eerst boven de twee naar nu een half). R0 betekent: het besmettingsgetal; het gemiddeld aantal secundaire besmettingen. Dit is een getal dat afhankelijk is va...n de omstandigheden (de besmettingskans per contact, de infectieduur bij iemand die geïnfecteerd is en het aantal contacten). De eerste twee kunnen we niet beïnvloeden maar het aantal contacten binnen afstand wel. Dus de maatregelen voor weinig contacten zijn passend om het aantal nieuwe besmettingen binnen korte tijd te bestrijden.

    Niet R0 is echter het getal dat we nodig hebben (zoals ook bovenstaande artikel suggereert) voor de juiste afwegingen maar Reff (Reffectief): het effectieve reproductiegetal van een infectie. Daarbij moet je R0 vermenigvuldigen met het aantal mensen dat voor de ziekte vatbaar is (formules makkelijk te vinden op internet).
    Pas als Reff (en niet R0) onder de 1 komt dooft een infectie uit. En daar wordt het dus moeilijk want zolang we elkaar vrijwel niet kunnen ontmoeten, niet kunnen infecteren blijven er dus bijna 17 miljoen kandidaten om op enig moment geïnfecteerd te worden (en daarmee Reff langdurig hoger of na enige tijd weer opnieuw hoger dan gewenst mogelijk).
    Het zou helpen als het RIVM ons Reff zou kunnen geven, althans zo goed mogelijk schatten, bij verschillende maatregelen (scholen en universiteiten wel of niet weer open) om daarmee de duur van de noodzakelijk geachte maatregelen inzichtelijk te maken. Dan kan het echte morele debat gaan plaatsvinden en kunnen we beoordelen of wat vandaag en gisteren wijs lijkt en leek eind april nog zo is. Tegen welke prijs nemen we deze maatregelen: economische kosten, stergevallen door te weinig IC bedden, sterfgevallen door uitgestelde behandelingen (geen uitstrijkjes voor het opsporen van baarmoederhalskanker bijvoorbeeld of borstkankerscreening) en psychosociaal leed tgv werkeloosheid en/of het ter ziele gaan van je bedrijf?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.