Laatste nieuws
Wetenschap

‘In het 3D Lab ondersteunen we artsen om de best mogelijke zorg te leveren’

Plaats een reactie
3D - Lab UMC Utrecht
3D - Lab UMC Utrecht

Koen Willemsen (31) legde tijdens zijn promotietraject de basis van het 3D Lab van UMC Utrecht, waar ze met 3D-technologie individuele patiënten helpen. Zijn lijvige proefschrift werd onlangs cum laude beoordeeld.

Willemsen was van plan om alleen onderzoek te doen naar het 3D-printen van implantaten voor heupdysplasie. Maar toen artsen hoorden over zijn onderzoek, benaderden ze hem steeds vaker met vraagstukken uit de praktijk. Willemsen: ‘Dit leidde tot allerlei casussen waar ik over heb gepubliceerd. Daarnaast bevat mijn proefschrift de stappen die nodig zijn om de 3D-techniek zover te krijgen dat het toegepast kan worden op patiënten. Daardoor telt het proefschrift nu 451 pagina’s en is het tweeënhalf keer zo dik als andere proefschriften hier in de kast.’

Toen hij vijf jaar geleden begon, was de kennis op het gebied van 3D-printen binnen het UMCU versnipperd. ‘Verschillende groepen waren bezig met 3D-technieken. De ene printte anatomische modellen, de andere maakte digitale visualisaties.’ Sinds 2019 heeft het UMCU hiervoor één overkoepelend 3D Lab, dat Willemsen coördineert. Jaarlijks helpen ze in dit centrale 3D Lab zo’n tweehonderd patiënten.

Meer inzicht

In het lab maken specialisten 3D-modellen van de situatie in de patiënt. ‘De stand van botten is soms lastig af te lezen van röntgenfoto’s. Door 3D-modellen krijgen artsen meer inzicht in wat er precies aan de hand is.’ Daarnaast helpen de modellen bij het uitleggen van de behandeling aan de patiënt en het voorbereiden van operaties door chirurgen. Indien nodig printen de specialisten van het 3D Lab patiëntspecifieke implantaten of zaag- of boormallen. ‘Als de ellepijp in iemands arm te lang is, dan veroorzaakt dat klachten. Een chirurg corrigeert dit door een klein stukje bot te verwijderen. Dit kan met een timmermansoog, maar met een patiëntspecifieke zaagmal zijn de uitkomsten beter te voorspellen.’

Als artsen hulp willen van het 3D Lab, vullen ze tijdens een consult met de patiënt een aanvraagformulier in binnen het elektronisch patiëntendossier. ‘We controleren direct of de aanvraag voor ons helemaal duidelijk is, en of er al een MRI of CT-scan gemaakt is van de patiënt. Zo niet, dan vragen we die aan. Vervolgens werken we de casus op met de arts naast ons. Dan voeren we gezamenlijk een risicoanalyse uit en wegen we de mitsen en maren af van de behandelopties.’

Artsen melden zich niet alleen bij Willemsen als ze meer inzicht willen in het probleem van de patiënt, maar ook als ze alle andere opties al hebben geprobeerd. Zoals bij een patiënt van 68 jaar, die al meerdere knie-implantaten had gekregen. ‘Deze patiënt zou een amputatie ondergaan, omdat alle voorgaande implantaten faalden. Voor haar hebben we een op maat gemaakt implantaat ontworpen, waardoor ze nu alweer een halfjaar op eigen benen staat – en loopt.’

Implantaten

Willemsen en collega’s printen voornamelijk implantaten van titanium. ‘Metalen zijn een voorspelbaar materiaal. Het is daardoor gemakkelijker om berekeningen uit te voeren.’ Toch experimenteert Willemsen regelmatig met andere materialen. ‘Van neurologen en oncologen krijgen we verzoeken voor implantaten van een ander materiaal, omdat metalen implantaten bij de scans in de weg zitten. We printen of frezen dan implantaten van polyetheretherketon (PEEK).’ Het produceren van een implantaat duurt volgens Willemsen ongeveer twee weken. ‘Een zaag- of boormalletje maken we binnen 24 uur, als de aanvragend arts beschikbaar is voor overleg.’

Sinds 26 mei 2021 geldt in de EU nieuwe regelgeving voor medische hulpmiddelen, waardoor deze moeten voldoen aan strengere veiligheids- en kwaliteitseisen. ‘Dit is goed om patiënten te beschermen, maar maakt het voor ziekenhuizen ingewikkeld om op kleine schaal implantaten te printen.’ Tijdens zijn promotietraject heeft Willemsen risicoanalyses uitgevoerd om aan te tonen dat de methodes van het 3D Lab UMCU hieraan voldoen. Daarnaast biedt zijn proefschrift houvast voor andere ziekenhuizen, die ervoor willen zorgen dat eigen implantaten aan de nieuwe regelgeving voldoen.

4D-zorg

In de toekomst ziet Willemsen graag 4D-zorg. ‘De vierde dimensie is tijd. We maken nu anatomische modellen van een gestrekt been, of een gebogen been. Maar eigenlijk wil je ook zien hoe botten, spieren en bindweefsel daartussen bewegen. Dan kun je als arts nog beter inschatten hoe je een patiënt het beste helpt.’

Lees ook
Nieuws Wetenschap promotie onderzoek
  • Laura ter Steege

    Laura ter Steege is voormalig journalist bij Medisch Contact. Haar focus lag met name op de wetenschap.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.