‘Ik heb nog nooit zoveel antibiotica voorgeschreven als nu in Ter Apel’

Haal de medische screening voor asielzoekers naar voren in de procedure, zodat iedereen binnen 24 uur na aankomst in Nederland wordt gescreend. Daarvoor pleit huisarts Barbara Wauben-Czekalska, die zich zorgen maakt over de medische zorg bij aanmeldcentrum Ter Apel.

Wauben werkt sinds ruim zes jaar als zzp’er voor GZA, de organisatie die huisartszorg voor asielzoekers regelt. Wauben werkt bij centra in Assen en Eelde, maar valt deze zomer ook in bij Ter Apel. Ze is geschrokken van de situatie die zich daar nu voordoet. ‘De afgelopen anderhalf jaar kwam het af en toe al wel voor dat mensen een nacht buiten moesten wachten, of op stoelen de nacht moesten doorbrengen. Maar nu gaat het om veel meer mensen, afgelopen nacht maar liefst driehonderd. En om langere tijd, een hele week of meer.’

Gezondheidsschade

Wauben vreest voor gezondheidsschade die ontstaat doordat mensen al die tijd dat ze wachten om zich als asielzoeker te registreren ook moeten wachten op medische zorg. ‘Niemand van de groep die buiten wacht, komt door de eerste medische screening. Dat gebeurt pas één tot drie weken later. Terwijl mensen niets meer hebben. Hun insuline of andere medicatie is op. Je wilt niet dat mensen een week zonder insuline zitten. Of dat zwangeren geen controle krijgen. Mensen hebben wonden. Veel vluchtelingen hebben lang gelopen, met wonden aan hun voeten of botbreuken. Wonden gaan nog verder infecteren. De warmte draagt er ook aan bij.’

‘Ik heb nog nooit zoveel antibiotica voorgeschreven. Het is triest dat het zover is gekomen. Ik zie hele gezinnen met geïnfecteerde scabiëswonden. Terwijl behandelen niet zomaar gaat in een situatie waarin mensen dicht op elkaar slapen, buiten en geen schone of nieuwe kleren hebben. Het zal me niet verbazen als straks iedereen scabiës heeft. Het is er vies. Er is groot risico op infectieziekten omdat er geen goede basisvoorzieningen zijn. Er is al eens polio in het riool aangetroffen. Aan corona of apenpokken wil ik niet eens denken.’

Screening

GZA, dat huisartsenzorg binnen het azc levert, probeert momenteel ook mensen buiten de poort vast zo goed mogelijk te triageren en zorg te bieden aan mensen van wie duidelijk is dat ze direct zorg nodig hebben. Wauben denkt dat een deel van de oplossing kan liggen in het veranderen van de procedures. Vluchtelingen moeten nu eerst worden geregistreerd en een zorgnummer krijgen voordat ze medisch worden gescreend door verpleegkundigen of huisartsassistenten en zorg kunnen krijgen. Pas daarna kunnen ze indien nodig zorg krijgen. Als het aan Wauben ligt, wordt die volgorde losgelaten en mag iedereen direct bij aankomst worden gescreend.

Screening naar voren halen ondervangt volgens haar ook het probleem dat medische hulp wordt uitgesteld als gevolg van overplaatsingen naar andere nood- en crisislocaties. ‘Dan je voorkom je dat mensen bijvoorbeeld lang zonder insuline blijven.’ Ze vreest dat de ongeregeldheden die bij Ter Apel uitbraken ook voortkomen uit verslavingsproblematiek. Wauben zegt dat er groepen aan anti-epileptica verslaafde jongeren zich aanmelden in Ter Apel, die onttrekkingsverschijnselen krijgen. ‘Dat is een apart probleem.’

Spoedzorg

Wauben ziet hoe de huisartsenzorg onder druk komt te staan door het opvangplaatsen- en personeelstekort waar het COA mee kampt. ‘Het verschuift steeds meer richting spoedzorg. Mensen die spoedzorg nodig hebben, komen als eerste aan de beurt. Maar de zaken die meer tijd of een lange termijn vergen, bij de groep vluchtelingen die regulier in dit azc verblijft, blijven liggen.’ Ze noemt als voorbeeld een Koerdische vrouw met chronische hepatitis C, van wie pas later door juiste documentatie bleek wat ze had. ‘Dat is niet wenselijk. En sommige zaken worden daardoor uiteindelijk vanzelf spoedzorg. De basale zorg komt in het gedrang. ‘

Toegang tot gezondheidszorg is ook één van de zaken die Vluchtelingenwerk Nederland probeert af te dwingen met het kort geding dat het aankondigde tegen de staat en het COA.