Huidig immuunsysteem dateert uit jonge steentijd

Het immuunsysteem van onze voorouders heeft zich door natuurlijke selectie aangepast aan een veranderende omgeving. Het grootste omslagpunt vond plaats in de jonge steentijd: 8500 tot 3900 jaar voor Christus. Dat schrijven Jorge Domínguez-Andrés (Radboudumc) en collega’s in eLife.

De onderzoekers stelden perifere mononucleaire bloedcellen van 250 mensen bloot aan verschillende ziekteverwekkers en analyseerden welke cytokines hierbij vrijkwamen. Deze informatie is gekoppeld aan het DNA-profiel van de bloedcellen en vervolgens vergeleken met achthonderd oude DNA-monsters, van maximaal 35 duizend jaar oud. In de studie is enkel gebruikgemaakt van DNA-monsters van mensen met een Europese afkomst. 

Op basis van deze gegevens identificeerden Domínguez-Andrés e.a. een belangrijk omslagpunt: vanaf de jonge steentijd komen allelen die intracellulaire pathogenen tolereren en juist sterk reageren op extracellulaire pathogenen steeds vaker voor.

Dit is volgens de onderzoekers te verklaren doordat veel jagers en verzamelaars zich gedurende deze periode vestigden in dorpen van duizenden inwoners en begonnen met veeteelt. Door het toegenomen contact tussen mensen en dieren kwamen infecties vaker voor en was het belangrijk om hier een sterke afweerreactie tegen te hebben. Dit heeft ertoe bijgedragen dat glutenintolerantie en de ziekte van Crohn tegenwoordig vaker voorkomen dan bij de oermens.