Hersenscans bij transgenders niet eenduidig

Genderdysforie is niet te zien op hersenscans. Dat stelt Baudewijntje Kreukels in haar oratie als hoogleraar medische psychologie aan het Amsterdam UMC.

Eerder gingen onderzoekers ervan uit dat iemand transgender wordt doordat na de ontwikkeling van de geslachtsorganen tijdens de zwangerschap, de hersenen zich pas gaan ontwikkelen, en dat atypisch doen als reactie op de eigen geslachtshormonen. ‘Zo zou bij iemand met een mannelijk lichaam waarvan de ontwikkeling in het eerste trimester plaatsvindt, de hersenen zich in de vrouwelijke richting hebben kunnen ontwikkelen door veranderingen in blootstelling aan hormonen vanaf het tweede trimester van de zwangerschap en zich daardoor identificeren als vrouw.’ Iemand die als man geboren wordt maar zich vrouw voelt, zou dan bij hersenonderzoek overeenkomsten laten zien met mannen. Maar dat blijkt niet zo te zijn. De hersenscans lieten dat bij de één wel en bij de ander niet of in andere mate zien, volgens Kreukels.

Overigens verschillen de hersenscans van cisgenderpersonen wel van transgenderpersonen: andere gebieden blijken betrokken bij het beleven van het eigen lichaam. Desalniettemin pleit de hoogleraar ervoor om de hersenscan niet als diagnostisch instrument in te zetten bij genderdysforie vanwege de ‘onherroepelijke foutnegatieven’.

Een diagnostisch middel zoals een omschrijving met criteria als in de DSM-V en de ICD-11 is passender, volgens Kreukels. Zo'n classificatie zorgt voor toegang tot transgenderzorg, maar kan er ook voor zorgen dat genderdysforie wordt gezien als ziekte en dat is niet wat de hoogleraar beoogt. Wat ze wel nastreeft, is goede zorg voor genderdiverse en transgenderpersonen. Dat betekent wat haar betreft dat alle zorgmedewerkers verstand moeten hebben van de biologie en psychologie van transgenderpersonen. Vandaar dat ze in haar oratie noemt dat ‘onderwijs over genderidentiteit en transgenderzorg een vaste plek hoort te hebben in de opleiding’. Daarnaast pleit ze voor meer onderzoek naar het perspectief van de zorgverlener en zorggebruiker in de transgenderzorg. Ook wil Kreukels meer zicht op de gezondheid van ‘oudere transgenderpersonen’.