Gezondheidsraad: ‘Zorgverlener mag onder voorwaarden om vaccinatiebewijs worden gevraagd’

Patiënten zonder vaccinatiebewijs mogen niet worden uitgesloten van noodzakelijke acute zorg. Maar zorgmedewerkers zou in bijzondere gevallen het werken in de eigen functie wel kunnen worden ontzegd als zij geen vaccinatiebewijs kunnen of willen tonen.

Dat is op te maken uit een advies van de Gezondheidsraad (GR) over ethische en juridische afwegingen rond de covid-19-vaccinatie, waarin onder meer stil wordt gestaan bij de vraag of private partijen, zoals zorginstellingen, om een vaccinatiebewijs mogen vragen.

De raad constateert dat private partijen de vrijheid hebben om een vaccinatiebewijs als voorwaarde te stellen voor toegang tot diensten of voorzieningen, zolang zij binnen de grenzen van relevante wet- en regelgeving blijven. De inzet van vaccinatiebewijzen mag bijvoorbeeld niet in strijd zijn met het discriminatieverbod, de Algemene wet gelijke behandeling en de privacywetgeving. Daarnaast moet er een goede belangenafweging worden gemaakt, moet aangetoond kunnen worden dat het vaccinatiebewijs een gerechtvaardigd doel dient en noodzakelijk is om dat doel te bereiken en voldoet aan eisen van subsidiariteit en proportionaliteit. Ook moet de overheid toezicht houden, vindt de GR, die zegt niet te kunnen aangeven in hoeverre de overheid vaccinatiebewijzen zou moeten reguleren.

Proportioneel

In het advies gaat de GR in op de vraag om vaccinatiebewijzen binnen bepaalde settingen, zoals in onderwijsinstellingen, zorginstellingen of sociale gelegenheden. De raad denkt dat een vaccinatiebewijs voor mensen met een vitaal beroep of die in hun beroep in contact komen met ouderen of mensen met een kwetsbare gezondheid eerder proportioneel is dan voor mensen met andere beroepen. Het moet dan wat de GR betreft wel evident zijn dat vaccinatie effectief bijdraagt aan de bescherming van deze mensen en er geen minder ingrijpende maatregelen voorhanden zijn.

Keuzevrijheid

Werkgevers mogen op grond van de arbeidsomstandighedenwet werknemers vaccinaties aanbieden of dringend adviseren een vaccinatie te nemen om zichzelf of anderen, zoals patiënten, te beschermen tegen besmetting tegen infectieziekten. De GR vindt de inzet van een vaccinatiebewijs voor toegang tot de werkplek wel meer ingrijpen op de keuzevrijheid dan een dringend advies. Het moet dan wel duidelijk zijn welke meerwaarde het heeft boven andere maatregelen, zoals thuiswerken of tijdelijk een andere functie, als dat mogelijk is.

Volgens de Gezondheidsraad leidt de inzet van vaccinatiebewijzen op het werk tot indirect onderscheid, bijvoorbeeld van mensen die zich om medische of religieuze redenen niet (kunnen) laten vaccineren. Dat onderscheid kan gerechtvaardigd zijn als het noodzakelijk is voor de bescherming van de gezondheid of rechten van anderen.