Geef Nederland zijn bewegingsvrijheid terug!

Over een kosten-batenanalyse zijn de laatste weken meerdere artikelen geschreven, waarbij gekeken wordt naar het aantal gewonnen levensjaren van voldoende kwaliteit bij besmette patiënten. Bij medische innovaties wordt een bedrag tot 80.000 euro per patiënt per gewonnen levensjaar als maximaal toelaatbaar beschouwd. Verschillende experts concluderen nu dat het kabinetsbeleid tussen 400.000 euro tot zelfs 8 miljoen euro per patiënt per jaar zal vergen. Dat is een enorme discrepantie met wat we tot heden maatschappelijk aanvaardbaar vinden. En dan is alle overige directe en indirecte schade niet meegerekend.

De schade aan gezondheid kennen we nu redelijk goed. Rond 1,5 procent van alle besmette personen wordt zo ziek dat ziekenhuisopname noodzakelijk is. Uit cijfers van het CBS blijkt dat de totale sterfte tot 1 mei ruim 10 duizend personen beloopt. Daarvan overlijdt de helft in een ziekenhuis. Van de overledenen komt 26 procent uit de leeftijdsgroep 65-80 jaar en 73 procent uit de groep boven 80 jaar. ‘Slechts’ 130 personen – 1,25 procent van alle sterfgevallen – is jonger dan 65 jaar. De risicogroepen zijn mensen met een chronisch onderliggende aandoening, vooral patiënten ouder dan 65 jaar.

Groepsimmuniteit

De enige echte manier om de gevolgen van dit virus tegen aanvaardbare kosten beheersbaar te maken is het verkrijgen van voldoende immuniteit onder de bevolking. En zolang er geen vaccin is, kan dat alleen door natuurlijke immuniteit als gevolg van het doormaken van de infectie. Daarvoor is een vrij verkeer van personen nodig. De effecten daarvan kunnen gedoseerd worden door enkele kostenefficiënte maatregelen zoals de bekende hygiënevoorschriften, thuisblijven bij ziekteverschijnselen, thuiswerken wanneer dat mogelijk is. Het kabinetsbeleid draagt niet bij aan groepsimmuniteit, integendeel. Daardoor blijven stringente beperkingen en de voortdurende dreiging door het kabinet met het terugschroeven van de vrijheden bij ‘tegenvallende effecten’ (welke zijn dat dan precies?) de toon van het debat en de sfeer in de samenleving bepalen. Ik vrees dat het kabinet met het anderhalvemeterperspectief een steriele door angst geregeerde maatschappij creëert, waarbij we de ander alleen nog maar kunnen zien als een mogelijke besmettingsbron.

Ik zou graag zien dat het kabinet een intelligente variant van het Zweedse model overneemt. Geef alle Nederlanders tot 65 jaar die niet tot een risicogroep behoren hun bewegingsvrijheid terug. Laat de economie weer volop draaien. De hygiënische maatregelen en de norm ‘ziek-zijn betekent thuisblijven’ blijven belangrijk. Net als thuiswerken. De jongeren gaan zo zorgen voor de noodzakelijke stijging van de immuniteit in de bevolking. Tegelijk vraagt (en niet eist) het kabinet aan de ouderen en de jongere kwetsbaren om ‘verstandig’ te zijn. Dat wil zeggen, dat zij

zich vrijwillig blijven beperken in hun sociale contacten. Essentieel is dat de normale zorg in ons land weer beschikbaar komt en blijft. En dat wij met zijn allen accepteren dat een stijging van ziekenhuisopnames door covid-19 onvermijdelijk is. Vraag drie, vier kleinere ziekenhuizen om als categoraal coronaziekenhuis te fungeren en geef hun de middelen om dat goed te doen. Of richt daarvoor enkele noodhospitalen in. Formaliseer nu de protocollen over triage op de ic’s voor het ‘zwarte scenario’. Dat houdt in dat is vastgelegd bij welke bezetting van de ic’s beoordeeld gaat worden welke covid-19-patiënten wel of niet op de ic behandeld zullen worden. Want we mogen de Nederlandse ic’s niet nog een keer vragen om het onmogelijke te doen!

Herademen

Enkele concrete aanvullende suggesties. Vraag het winkelbedrijf om in navolging van supermarkten speciale uren of dagdelen aan te wijzen om ouderen en andere kwetsbaren in alle rust te kunnen ontvangen. Bioscopen en schouwburgen kunnen enkele voorstellingen per week aanwijzen voor deze groepen, waarin dan een éénmeternorm (WHO-norm) kan worden gehandhaafd. Restaurants kunnen enkele éénmetertafels inrichten in een rustige hoek, zodat ook ouderen veilig buitenshuis kunnen eten. Zo is er veel meer te bedenken.

De meeste mensen (onder 65 jaar dus) zullen weinig of niets merken van een besmetting. Het percentage ernstig zieken onder hen zal vermoedelijk rond de 0,5 uitkomen. Stel dat in de tweede helft van dit jaar het aantal besmettingen op deze manier groeit met ruim 2 miljoen. Van hen zal dan 0,5 procent ofwel zo’n 10 duizend patiënten een ziekenhuisopname nodig hebben. Bij een gemiddelde ligduur van drie weken zijn daarvoor zo’n 1200 coronabedden nodig. Dat zijn vier categorale ziekenhuizen van 300 bedden. Tweeduizend patiënten zullen ic-behandeling nodig hebben. Daarvoor zijn 200 ic-bedden nodig. Die zijn nu al beschikbaar.

Samengevat: bevorder groepsimmuniteit door de mensen onder 65 jaar hun vrijheid terug te geven en laat tegelijkertijd de economie vrij. Behoud de algemene beschermingsmaatregelen. Accepteer de negatieve effecten van het virus als onvermijdelijk, zoals we dat ook doen met de oversterfte door een ‘gewone’ influenza-epidemie. Garandeer dat de normale zorg gegeven kan worden, overvraag de ic’s niet en geef alle verpleeghuizen zo snel mogelijk de vrijheid zelf een bezoekregeling te bepalen. Laten we samen weer waardig afscheid gaan nemen van onze dierbaren die zijn overleden. Zo kan Nederland herademen, zo weten ouderen zich minder beknot en toch beschermd, en kunnen dreigende gevoelens van opstandigheid verdampen. En kan onze premier blijven zeggen dat hij luistert naar de experts, maar kan hij ook tonen dat hij wel eigen politieke keuzes maakt in het belang van álle Nederlanders.

auteur

Frans König, oud-huisarts, oud-tropenarts, oud-voorzitter NHG, oud-directielid ouderenzorg, oud-directeur medische zaken Radboud Ziekenhuis, Nijmegen

contact

frans.konig@xs4all.nl; cc: redactie@medischcontact.nl