Gebruik van zelftests op eigen initiatief blijft laag

Ondanks het toegenomen aanbod blijft het gebruik van medische zelftests op eigen initiatief beperkt, net als de invloed ervan op de reguliere zorg. Dat schrijft het Nivel in een recente publicatie.

Met een medische zelftest, of health check, wordt een test bedoeld die mensen op eigen initiatief uitvoeren om hun gezondheid te onderzoeken. Het Nivel bestudeerde of het toegenomen aanbod ook leidt tot een stijging in het gebruik van medische zelftests en wat de gevolgen zijn voor het reguliere zorggebruik.

Vooral bloed- of urineonderzoek

13 procent van de ruim duizend ondervraagde consumenten gaf aan in het voorafgaande jaar ten minste één medische zelftest te hebben gebruikt – exclusief coronazelftesten. Dat is hoger dan de 5 procent uit 2016, maar volgens het Nivel stabiel vergeleken met andere onderzoeken en het instituut zag geen toename door de coronapandemie. De meest gekozen zelftests bestonden uit bloed- of urineonderzoek, bloeddrukmetingen en vragenlijsten, bijvoorbeeld via een app. De reden voor de check was meestal ongerustheid of nieuwsgierigheid. Bovendien gaf 9 procent aan bij een afwijkende uitslag contact met de huisarts op te nemen.

Onnodige ongerustheid

Bijna alle 111 huisartsen die de enquête invulden, zagen in het voorafgaande jaar ten minste één patiënt vanwege een zelftestuitslag en bij 42 procent bleef dat beperkt tot maximaal vijf patiënten in een jaar. Afhankelijk van de bepaling kon zo’n consult leiden tot een herhaalonderzoek, behandeling of doorverwijzing. De meerderheid van de huisartsen vindt dat dergelijke health checks onnodige ongerustheid aanwakkeren en dat strengere controle op het aanbod nodig is.