Gaan we weer loten in de geneeskundeopleiding?

Gisteravond debatteerde de Tweede Kamer over het mogelijk herinvoeren van loting in het hoger onderwijs, waaronder de geneeskundeopleiding. Het betreffende wetsvoorstel lag er al een tijdje, maar bespreking ervan was vanwege de demissionaire status van het vorige kabinet stil komen te liggen.

Het wetsvoorstel moet, als het doorgaat, vanaf 2024-2025 verschillende combinaties van selectie en loting mogelijk maken voor studies met een numerus fixus.De precieze keuze van de selectie-instrumenten blijft daarbij aan de opleiding of aan de instelling.

De universiteiten en de umc’s hebben al een voorkeur uitgesproken voor het zogeheten ‘Klaas Visser-model’. In dit selectiemodel worden kandidaten op basis van prestatie op een of meerdere selectie-instrumenten eerst gerangschikt. De hoogst scorende groep wordt automatisch toegelaten en de slechtst scorende groep afgewezen. Vervolgens wordt er geloot in de middengroep. Minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs en Wetenschap is echter geen voorstander van deze manier van selecteren. Volgens hem berust die namelijk op de onjuiste aanname dat het om een normaalverdeling gaat met aan de ene kant een groep van absolute toptalenten en aan de andere kant een groep van achterblijvers, ‘die je er eigenlijk makkelijk af kan kappen’. ‘Dat is niet hoe de studentenpopulatie eruitziet’, zei hij in het debat. ‘Er is een kleine topgroep en een grote berg richting de wat minder hoge scores, maar die scores zijn uiterst onzeker. Als je daar dus een stukje van af gaat snijden, heb je eigenlijk geen enkel idee wie je daarmee precies uitsluit. Het is niet een duidelijk geïdentificeerde groep, anders dan misschien de groep aan de kop.’ Bovendien, zei de minister, blijkt uit onderzoek ‘dat bepaalde groepen, zoals eerste generaties, laatbloeiers, studenten met minder welvarende ouders en studenten met een beperking, gewoon minder kans maken om toegelaten te worden bij de selectie’. ‘Juist deze studenten uitsluiten van loting, raakt de studenten die nu toch al laag scoren in de selectie.’

Afgelopen vrijdag kwam de Inspectie van het Onderwijs met een kritisch rapport over het gebruik van selectiecriteria en selectie-instrumenten in het hoger onderwijs. Dat rapport was nog niet in zijn volle consequenties geland bij de minister, zo gaf hij toe. In ieder geval raadt de inspectie aan nog eens heel goed te kijken naar het hele selectie-instrumentarium. Zo blijkt tussen opleidingen geen overeenstemming over waar een goede selectie aan moet voldoen. Bovendien weten veel opleidingen niet goed of bepaalde studenten ongemerkt of onbedoeld een grotere kans lopen om afgewezen te worden en hoe je dat zou moeten nagaan. Wellicht komt dat door de gekozen criteria. Of door de manier waarop de selectie verloopt: er is bijvoorbeeld weinig consensus over de vraag of een motivatiegesprek, een motivatiebrief of een proefopdracht de kansengelijkheid bevordert, of juist niet. Sowieso blijkt de wetenschappelijke onderbouwing van selectie nogal schamel.

Voor de zomer komt de minister met een reactie op het rapport. De nieuwe wet komt aanstaande dinsdag in stemming.