Elf ziekenhuizen financieel wankel

De financiële positie van elf algemene ziekenhuizen is wankel, zo blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van advies- en accountantsbureau BDO naar de financiële staat van 64 algemene ziekenhuizen.

Volgens de BDO Benchmark Ziekenhuizen 2019 scoren vier kleine ziekenhuizen onvoldoende, onder meer het LangeLand Ziekenhuis en het Ommelander Ziekenhuis. Het middelgrote Zaans Medisch Centrum bevindt zich ook in de gevarenzone, net als de grote instellingen HagaZiekenhuis en Medisch Centrum Leeuwarden.

Zeven ziekenhuizen behaalden meerdere jaren achtereen matige financiële rapportcijfers. Voor hen ‘blijft het spannend’, concludeert de rapportage. Voor het Maasziekenhuis is inmiddels een meerjarenplan opgesteld met onder meer zorgverzekeraars en het ministerie van VWS. Het LangeLand krijgt al geruime tijd financiële steun van de partnerziekenhuizen binnen de Reinier Haga Groep. De accountants van BDO tellen dit evenwel niet mee als eigen vermogen, omdat dit in de toekomst moet worden terugbetaald.

Gemiddeld genomen is de financiële positie van de onderzochte ziekenhuizen licht verbeterd; het gemiddelde rapportcijfer steeg van 7,1 in 2017 naar een overall score van 7,4 in 2018. Het gezamenlijke resultaat van de ziekenhuissector bedroeg 274 miljoen euro: dat wil zeggen 63 miljoen euro meer dan het jaar ervoor. Het gemiddeld rendement steeg licht, van 1,2 procent in 2017 naar 1,5 procent in 2018.

Uit de cijfers blijkt verder dat met 422 miljoen euro de kosten voor personeel dat niet in loondienst is, in 2018 flink hoger waren dan het jaar ervoor, 389 miljoen euro. De ziekenhuizen melden onder meer tekorten in gespecialiseerd verplegend personeel en ICT-medewerkers.

Met name kleinere en middelgrote ziekenhuizen ervaren de hoogte van de personele lasten als een probleem, als gevolg van ziekteverzuim en personeel dat extern wordt ingehuurd. Deze kosten worden doorgaans niet gecompenseerd door zorgverzekeraars en passen niet in het hoofdlijnenakkoord.

In het rapport pleit BDO, opnieuw voor de introductie van ‘nieuwe businessmodellen’ voor ziekenhuizen. ‘Het uitvoeren van het hoofdlijnenakkoord 2019-2022 wordt voor veel ziekenhuizen een flinke uitdaging. Of de volumeafspraak die in dit akkoord is benoemd nog reëel is, is zeer de vraag’, zegt Chris van den Haak, voorzitter van de branchegroep Zorg van BDO, in een verklaring. ‘Ziekenhuizen hebben te weinig financiële ruimte voor noodzakelijke investeringen in bijvoorbeeld netwerksamenwerking en digitalisering. Ziekenhuizen worden nog overwegend bekostigd uit een systeem dat gebaseerd is op productie. Dit werkt belemmerend op de overgang naar andere businessmodellen die uitgaan van kwaliteit, preventie en gezondheidswinst voor de patiënt. In feite zijn de volumeprikkels in het bekostigingssysteem ondanks de vele goede initiatieven nog altijd prominent aanwezig.’