Laatste nieuws
Wetenschap

‘Deze Spinozapremie is geweldig voor de parasitologie’

Plaats een reactie
NWO/Studio Oostrum
NWO/Studio Oostrum

Hoogleraar cellulaire immunologie van parasitaire infecties Maria Yazdanbakhsh is een van de winnaars van de Spinozapremie. In haar onderzoek weet ze hoogwaardig labonderzoek te combineren met populatieonderzoek in gebieden waar het bijna onmogelijk is om onderzoek te doen.

De gerenommeerde onderscheiding kwam als grote verrassing, want het LUMC had haar in het geheim voorgedragen. Yazdanbakhsh: ‘Geweldig dat men zoveel vertrouwen in mij heeft.’ Ook is ze blij met de aandacht voor de parasitologie. In Nederland zijn veel vakgroepen wegbezuinigd omdat parasieten hier bijna niet meer voorkomen, terwijl wereldwijd honderden miljoenen mensen lijden aan malaria, schistosomiasis en mijnworm.

Immuunrespons

Yazdanbakhsh doet al ruim dertig jaar onderzoek naar de interactie tussen parasieten en het afweersysteem en is nog altijd gefascineerd. ‘Het is heel mooi hoe parasieten ons immuunsysteem weten te manipuleren om zo min mogelijk schade aan te richten.’ Parasieten scheiden enzymen uit die interacties aangaan met dendritische cellen. Deze activeren vervolgens onder meer T-helper-2-cellen en regulatoire T-cellen, die cytokines produceren die de immuunrespons onderdrukken. In gebieden waar parasieten veel voorkomen worden daardoor minder allergieën en auto-immuunziekten, zoals diabetes, waargenomen. In kaart brengen welke moleculen en processen hierbij een rol spelen, kan bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe medicijnen tegen ontstekingsziekten.

 

Vrijwilligers

De interactie tussen parasieten en het afweersysteem wordt onder andere onderzocht in het in 2017 opgerichte centrum voor Controlled Human Infections, waarvan Yazdanbakhsh wetenschappelijk coördinator is. Hier hebben de afgelopen jaren honderden vrijwilligers zich laten infecteren met parasieten, waardoor onderzoekers de interacties direct vanaf het moment van besmetting kunnen bestuderen. ‘We hebben altijd een medicijn gereed dat de parasiet helemaal kan uitschakelen, beginnen met een lage dosis parasieten en hebben een team met veel ervaring.’

Bovendien kunnen vaccins met behulp van dit model snel op kleine schaal worden getest. ‘Als je iemand vaccineert en vervolgens blootstelt aan een parasiet, dan zie je na een paar weken of maanden of het vaccin werkt. Normaal gesproken moet je hiervoor jarenlang onderzoek doen onder honderden mensen in endemische gebieden.’

 

Schistosomiasis

In het centrum is het eerste infectiemodel ter wereld opgezet voor Schistosoma. ‘Dat is mogelijk omdat wij hier alle levensfasen van de parasieten in het lab hebben, dat is uniek.’ Binnenkort testen ze in het LUMC een vaccin tegen schistosomiasis dat onlangs in Amerika is ontwikkeld.  

Yazdanbakhsh wil ook infectiemodellen opzetten in Afrika, omdat in Europa geteste medicijnen en vaccins daar niet altijd het gewenste effect hebben. ‘Het afweersysteem van mensen in Afrika werkt – mede dankzij parasieten – vaak heel anders. Ze reageren hierdoor niet alleen minder op allergenen, maar ook op vaccins.’ Zo bleek een malariavaccin dat in Europa 100 procent effectief was in Afrika slechts voor 30 procent te beschermen.  

 

2,5 miljoen euro

Met de premie van 2,5 miljoen euro wil Yazdanbakhsh een internationale expertisegroep van talentvolle jongeren samenstellen. ‘Ik zie veel topwetenschappers in Indonesië, Afrikaanse landen en Nederland, maar overal – ook in Nederland – is te weinig geld voor onderzoek beschikbaar.’ Daarnaast zou ze graag epigenetische veranderingen bestuderen in het afweersysteem en proberen om de infectiemodellen in Afrika versneld op te zetten.

‘Met alleen geld lukt dit niet’, benadrukt ze. ‘Je moet echt met de lokale bevolking in gesprek en een vertrouwensband opbouwen. We hebben eerst aangekondigd dat we de ziekte willen uitroeien en vervolgens willen we opeens mensen infecteren. Dat moet je heel goed uitleggen en kijken of men bereid is om hieraan mee te werken.’

lees ook

Nieuws Wetenschap infecties
  • Laura ter Steege

    Laura ter Steege is journalist bij Medisch Contact en schrijft voornamelijk over wetenschap.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.