Dementie soms te voorkomen door tijdig gebruik gehoorapparaat

Mensen met gehoorverlies die dat niet opvangen met een gehoorapparaat hebben een verhoogd risico op dementie. Dat blijkt uit een studie door Fan Jiang e.a. gepubliceerd in The Lancet Public Health.

De onderzoekers analyseerden data van 437.704 mensen die deel uitmaakten van de UK Biobank-database. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers aan het begin van de studie was 56 jaar en de gemiddelde follow-uptijd was 12 jaar. Ongeveer driekwart van de deelnemers (325.882) had geen gehoorverlies en het resterende kwart (111.822) had enig gehoorverlies. Van degenen met gehoorverlies gebruikte 11,7 procent (13.092) een hoortoestel. De onderzoekers analyseerden ook hoe andere factoren, waaronder eenzaamheid, sociaal isolement en depressieve symptomen, de associatie tussen gehoorverlies en dementie kunnen beïnvloeden. Hun conclusie: 8 procent van de gevallen van dementie is te voorkomen met de adequate inzet van gehoorapparaten.

Dit is geen nieuwe bevinding merken commentatoren Gill Livingston en Sergi Costafreda op. Maar die staat met dit grote cohortonderzoek nu wel vast. Meer toegespitste gerandomiseerde, placebogecontroleerde studies zijn om ethische redenen niet mogelijk: mensen met gehoorproblemen kun je nu eenmaal niet het gebruik van een gehoorapparaat ontzeggen.

Hoe het komt dat hoortoestellen een beschermend effect hebben op cognitieve achteruitgang en dementie is niet duidelijk. Mogelijk ervaren personen met gehoorverlies een hogere cognitieve belasting, die kan worden opgevangen door het gebruik van een gehoorapparaat. Ook zou sensorische deprivatie een rol kunnen spelen: in dat geval leidt gehoorverlies tot structurele veranderingen in de primaire auditieve cortex, de rechter temporale kwab of misschien zelfs de gehele hersenen. Die veranderingen zouden op hun beurt dan tot cognitieve achteruitgang kunnen leiden. Verder liggen indirecte effecten voor de hand: personen met gehoorverlies, vooral ouderen, hebben meer kans op sociaal isolement en depressie dan hun leeftijdgenoten zonder gehoorverlies. En juist van dat soort psychosociale problemen weten we dat ze een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang geven. Het opmerkelijke is echter dat uit het onderzoek van Jiang e.a. blijkt dat minder dan 11 procent van het verband tussen het gebruik van hoortoestellen en het gereduceerde risico op dementie werd gemedieerd door verbetering van psychosociale problemen. Kennelijk hebben de gehoorapparaten voornamelijk een direct effect, wat dat ook is.