Laatste nieuws
Nieuws

‘Coronastrategie kabinet is onduidelijk’

4 reacties

Staat het beschermen van kwetsbaren en het voorkomen van overbelasting van de zorg centraal? Of is dat het weren van het virus bij alle Nederlanders? Een groep hoogleraren pleitte afgelopen week in NRC voor openheid over de coronastrategie van de overheid. Gynaecoloog Jan Kremer, lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) en hoogleraar patiëntgerichte innovatie, besloot op persoonlijke titel mee te schrijven.

‘Het kabinet weegt de gezondheidsbelangen van ouderen en kwetsbaren terecht zwaar in zijn beleid. Maar hoe wordt de economische, maatschappelijke en sociale schade gewogen? En de gezondheidsschade die de lockdown zelf veroorzaakt?’, schrijven de auteurs, onder wie Barbara Baarsma, hoogleraar economie, Ira Helsloot, hoogleraar besturen van veiligheid, en Roland Bal, hoogleraar bestuur en beleid van de gezondheidszorg.

De auteurs roepen het kabinet op om transparant te zijn over het gevoerde beleid. Ze vragen om uitleg waarom deze maatregelen nodig zijn, en waarom niet wordt ingezet op grootschalig testen en meer risicogestuurd beleid. ‘Coronabeleid met de hamer maakt nu meer stuk dan ons lief is’, besluiten ze.

Jan Kremer moest even nadenken voor hij meeschreef. ‘We hebben geen behoefte aan meer polarisatie, we moeten elkaar opzoeken.’ Kremer maakte graag van de gelegenheid gebruik om met het artikel publiek en overheid te attenderen op een andere manier van besturen.

Hoe kijkt u naar de maatregelen?

‘De overheid focust op overleven: op het virus, op besmettingen, de capaciteit van de zorg. Ze kiest daarbij een top-downaanpak: luister naar wat wij in Den Haag zeggen, houd je aan de regels, dan komt het goed. En dat het niet goed komt, ligt aan het feit dat wij dat niet doen als burgers. Maar burgers en bestuurders en professionals zijn geen kinderen die regels moeten naleven. Als je ze alleen maar zo stuurt, dan gaan ze zich ook gedragen als kinderen. De coronacrisis gaat over de hele samenleving. Er zijn sociale, persoonlijke, economische gevolgen, het gaat eigenlijk over hoe wij samenleven. Dan is het kennisareaal van vooral mensen die verstand hebben van virus en van besmettingen en wat de behandeling ervan is, te weinig.’

Wat ziet u voor alternatief?

‘Ook vanuit de RVS pleiten we voor een andere aanpak. De overheid zou moeten sturen op veerkracht van mensen, ziekenhuisbestuurders, professionals en instituties. Een voorbeeld daarvan is de burgermeester die een filmpje op Twitter plaatste met de oproep om vol te houden en elkaar te helpen. Er volgden positieve, maar ook sterk negatieve reacties. De burgemeester nodigde mensen uit beide hoeken uit voor een kop koffie. Het uiteindelijk digitale gesprek werd gewaardeerd, ook door de man met de meest negatieve reactie. Hij voelde zich gehoord. Een van de kenmerken is dat er ook andere waarden worden meegenomen in de besluitvorming en dat er lokale verschillen mogen zijn. Zoals de ic-artsen in een groot stadsziekenhuis, die bij het bestuur aan de bel trokken. Ze stelden dat het ziekenhuis niet alleen besmettingen moest voorkomen, maar ook verantwoordelijkheid had mensen niet alleen te laten sterven. Er werd besloten om speciale palliatieve units in te richten waar mensen ondanks corona in het bijzijn van geliefden konden sterven. De bestuurder kon dit verantwoorden omdat het past bij de kernwaarden van het ziekenhuis: zorg recht uit het hart.’

Wat vindt u van deze lockdown?

‘Als ik nu zie dat we opeens weer in lockdown zitten, dan vind ik dat teleurstellend, maar ik word er ook een beetje bang van. Wat volgt? We krijgen straks nog meer grote, complexe problemen. Denk aan duurzaamheid, ongelijkheid, migratie. Als ze die allemaal op deze manier gaan sturen en geen gebruik maken van de harten en zielen van mensen en organisaties in onze samenleving, dan maak ik me echt zorgen. Een top-downbenadering gaat niet werken en zal zich steeds meer gaan versterken.’

De RVS bracht afgelopen week een eindejaarsessay uit. Wat staat daarin?

‘We spreken onze waardering uit voor de mensen die het uitvoeren. Onzekerheid is het kenmerk van dit moment. Ook voor beleidsmakers is dit een uitdaging. Maar we roepen hen op om het niet allemaal zelf te doen en ook gebruik te maken van de veerkracht van onze samenleving. Als geen ander laat corona zien dat we niet meer kunnen uitgaan van het idee: wat voor mij goed is, is goed voor iedereen. ‘Ik’ en ‘wij’ moet in een nieuwe balans komen. Alles wat voor mij heel goed is, vrijheid en lekker leven, heeft voor andere mensen gevolgen. De overheid is nu de advocaat van het ‘wij’. Ik vind eigenlijk dat we dat als samenleving moeten zijn. De beslissingen die genomen worden moeten voldoen aan de waarden van onze samenleving. Voordat je die neemt, moet je je afvragen in wat voor samenleving we eigenlijk willen leven. Daarvoor schetsen we in het essay vijf inspirerende routes.’

Ziet u internationaal voorbeelden van de koers die u voorstaat?

‘Afgelopen week had ik een onlineconferentie met collega’s in het Karolinska Instituut in Zweden. Zij hadden deze lockdown niet verwacht van Nederland. De wet biedt bij hen gewoon geen mogelijkheden dat de overheid bepaalt met hoeveel mensen je thuis aan tafel zit. Daar sturen ze meer op leren en reflecteren, zijn ze open over modellen en data, hebben ze vertrouwen in burgers. Ook daar gaat het niet van een leien dakje, lopen de cijfers op. Maar dat gebeurt ook in landen met keiharde lockdowns. De Scandinavische landen zijn ver hierin, Nederland doet een beetje mee. Hoe zuidelijker je komt, hoe sterker men gelooft in regels. Maar we weten: hoe meer regels, hoe meer vlegels.’

Wat zou anders kunnen in de corona-aanpak?

‘Ik ben echt een beetje geschrokken hoe corona mensen heeft gescheiden. Daar kun je op sturen, ontmoetingen organiseren, bewaken dat gelijkwaardigheid wordt gehanteerd, gelijkwaardigheid van medische, sociologische en economische kennis. Sturen op verbinding en kernwaardes. Dat is een andere wereld, waarin je niet even een plannetje maakt met één interventie en één uitkomst. De overheid moet meer vertellen over hoe we dingen samen oplossen dan invullen wat de oplossing is.’

Lees ook
interview Nieuws
  • Eva Nyst

    Eva Nyst werd geboren in Australië en groeide op in Middelburg. Ze studeerde filosofie en theologie aan de Universiteit van Amsterdam en werkte twee jaar als journalist bij De Volkskrant. Van 2001 tot 2022 was ze in dienst bij Medisch Contact. Sindsdien is zij werkzaam bij de KNMG als beleidsadviseur.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Wil Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    Het beleid is heel duidelijk. Men vraagt en wij draaien. Maar moeten we als artsen het niet collectief gaan benaderen, samen een oplossing bedenken en een strategie voorstellen? We zijn toch verenigd in de KNMG? Het is toch wel beschamend om te zien ...dat we er niet kunnen uitkomen met elkaar. Iedere federatie partner van de KNMG is voor eigen parochie bezig. We weten welke zorg er nodig is, we kunnen ook bedenken hoe we met een goede vaccinatie-strategie de besmettingsrisico’s kunnen verkleinen. Wat we wel van buiten nodig hebben is een logistieke besturing, misschien kunnen de apothekers ons daarbij helpen. Het moet voor een ziekenhuis toch geen probleem zijn om elkaar te vaccineren, of voor een huisartsenpraktijk, of voor een verpleeghuis? Zorg gewoon voor de vaccins op de juiste plek. Een vaccinatie is een fluitje van een cent. Namenlijsten maken is ook geen probleem, kun je op aankruisen wie er is geweest en welk vaccin is gebruikt en ook het batchnummer. Dat is toch niet zo moeilijk? Het Pfizervaccin is qua bewaren en ontdooien bewerkelijk, maar ook dat is een logistiek probleem. Moet toch op te lossen zijn? Wie neemt nu eindelijk eens de regie? KNMG, federatiepartners, doe het samen. Samen staan we sterk. We hebben het over medisch leiderschap, pak de handschoen op!

  • G K Mitrasing

    Huisarts, Utrecht

    Tja.. pleiten voor verbinding en vertrouwen en tegelijkertijd als Raad RVS en een kwaliteitsraad van een zorgstelselinstituut om de hete brij, diagnose, heen blijven draaien: een zorgstelsel dat fundamenteel niet gebaseerd is op zorg en verbinding ma...ar op strijd én wantrouwen?
    Ach.. en om die gespletenheid vorm te geven noemen we het "op persoonlijke titel"..

  • Merhai

    Anesthesioloog, Lelystad

    Kritiek tijdens een crisis is vrij makkelijk en ontstaat altijd.
    En ik wil ook geen criticaster zijn.
    Ik wil helpen evalueren en bijsturen door vragen te stellen en hopelijk antwoorden te krijgen.
    1 waarom lock down niet vervangen voor een ffp2... kapjes plicht, meer inzet van sneltesten en een strikt deurbeleid? Een dergelijke balans tussen veiligheid en economie is niet uitgewerkt?

    2 waarom de covid zorg niet concentreren en de overige zorg zoveel mogelijk continueren? Is dat model uitgewerkt?

    3 ik heb erg veel moeite met het feit dat notulen van het OMT niet openbaar zijn. Waarom niet? Bij mij in de spreekkamer mag de patient opnemen, transparantie toch?

    4 waarom heeft belgie 2-3000 besmettingen per dag, geen IC capaciteitsproblemen, kunnen ze al vaccineren, zijn de winkels open, kunnen ze gewoon reguliere zorg bieden ?? Waar zit het verschil. Wat kunnen we van hun leren?

    Zo kan ik even doorgaan .
    Ben benieuwd naar de antwoorden.

    En dan voor medisch contact. Waar kunnen we onze praktische problemen voorleggen aan collegae? Of onze kennis delen??

    Succes en sterkte.

  • Lieneke van de Griendt

    Huisarts, Schiedam

    Collega, ik ben het met elke letter van je eens.! Dank dat je je wilde uitspreken hierover.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.