Combinatietherapie effectiever dan chemo bij chronische lymfatische leukemie
1 reactieJonge, fitte patiënten met chronische lymfatische leukemie (CLL) hebben baat bij een gerichte combinatietherapie zonder chemo. Die is namelijk effectiever en kent minder bijwerkingen dan de standaardbehandeling met chemotherapie en een monoklonaal antilichaam. Dit wijst een fase-3-studie (n=920) uit, die werd uitgevoerd in negen Europese landen en Israël door Barbara Eichhorst c.s. (onder andere Amsterdam UMC). De resultaten zijn gepubliceerd in de New England Journal of Medicine.
Zoals bekend ontstaat CLL in B-cellen, die beschermd worden door het eiwit Bcl-2 dat, zo weten we inmiddels ook, door het middel venetoclax wordt geremd. De patiënten werden daarom onderverdeeld in vier groepen en kregen een behandeling met ofwel chemotherapie en een monoklonaal antilichaam (dat is de standaardbehandeling), ofwel venetoclax in combinatie met een monoklonaal antilichaam (rituximab of obinutuzumab). De vierde groep kreeg venetoclax, obinutuzumab en de specifieke kinaseremmer ibrutinib.
De behandeling bleek met name effectiever bij patiënten met een agressieve vorm van de ziekte. Gemiddeld had na drie jaar in deze groep 35 procent de ziekte terug na chemotherapie en dat was bij minder dan 18 procent het geval na een van de experimentele behandelingen.
De studie heeft binnen Europa inmiddels geleid tot aanpassingen van de richtlijnen. De behandeling is ook in Nederland al beschikbaar en wordt vergoed door de ziektekostenverzekering.
DOI: 10.1056/NEJMoa2213093
M. van Gelder
internist-hematoloog, Maastricht
Combinatietherapie effectiever dan chemo bij chronische lymfatische leukemie kopt een nieuwsbericht in MC-online (12 mei 2023). Inderdaad, effectiever op de korte termijn bij een subgroep van patiënten met een prognostisch slechter ziektekenmerk (IGV...H gen ongemuteerd). De mediane follow-up van de studie was 39 maanden. Chronische lymfatische leukemie, afgekort CLL, is nog altijd een chronische ziekte. Het is nog maar de vraag of deze nieuwe combinatietherapie bij een deel van de patiënten genezend zal blijken. Bij langere follow-up van oudere IGHV ongemuteerde patiënten na dezelfde combinatietherapie was bij 40% van hen na 6 jaar opnieuw behandeling nodig. Het doel van behandeling bij jongere patiënten zou kunnen zijn om hen zo lang mogelijk in leven te houden met een zo goed mogelijke kwaliteit van leven, liefst net zo lang als de leeftijdgenoten uit de algemene populatie. Dit betekent bijvoorbeeld voor een 50-jarige CLL-patiënt met behandelindicatie gemiddeld nog 32 jaar te gaan en voor een 60-jarige 21 jaar. Wanneer deze patiënten zouden starten met chemo-immunotherapie en pas later met de nieuwere zogenaamde doelgerichte middelen, dan weten we dat zij gemiddeld zo’n 17 jaar kunnen overbruggen. Van de nieuwe combinatietherapie hebben we slechts 3.25 jaar kennis en het is niet bekend hoe effectief de ons ter beschikking staande middelen erna zullen werken. Vele patiënten met een eerste behandelindicatie willen weten welke effectieve mogelijkheden er na de eerste behandeling bekend zijn. Starten met de nieuwe combinatietherapie voorziet daar niet in. Naar verwachting zal hierover binnenkort namens de gehele richtlijncommissie van de HOVON CLL werkgroep een stuk verschijnen in het Nederlands Tijdschrift voor Hematologie waarin op deze punten dieper zal worden ingegaan.