Co-fit: aanbevelingen om te voorkomen dat covid-19 zorgverleners instorten

Om zorgmedewerkers gezond en weerbaar te houden valt er veel lering te trekken uit voorgaande, vergelijkbare uitbraken, zoals SARS, MERS en ebola. Dit blijkt uit een systematische review van twaalf onderzoekers binnen het UMC Utrecht en Hogeschool Utrecht.

In het onderzoek zijn wetenschappelijke publicaties over de mentale en fysieke gezondheid van zorgmedewerkers bij vergelijkbare uitbraken geïdentificeerd en geanalyseerd, waarna er kwalitatieve interviews met experts werden gehouden om de kennis aan te vullen. De resultaten zijn gebundeld in het zogeheten Co-fit-rapport waarin kant-en-klare aanbevelingen staan voor ziekenhuizen en zorginstellingen. Deze zijn erop gericht om de fysieke en psychosociale weerbaarheid van de zorgverleners te bevorderen zodat zij de werkdruk op lange termijn ook blijven aankunnen.  

Volgens een van de betrokken onderzoekers Jaap Trappenburg van The Healthcare Innovation Center is de implementatie van de aanbevelingen door ziekenhuizen in Nederland hard nodig. ‘Het voelt soms toch wel een beetje alsof we soldaten uitzenden naar Afghanistan, maar dan zonder training en zonder helm. Momenteel zie je dat niet-deskundige of onervaren zorgmedewerkers worden ingezet op de SEH waar ze zonder adequate voorbereiding veel verantwoordelijkheden toebedeeld krijgen en geconfronteerd worden met traumatiserende situaties, terwijl wij hebben gezien dat het leveren van goede voorbereidende informatie en trainingen een van de belangrijkste factoren is om fysieke en psychosociale klachten te voorkomen. Door de combinatie van hoge werkdruk en te veel verantwoordelijkheden kunnen mensen echt instorten’.

Een andere prominente aanbeveling heeft te maken met de cultuur op de werkvloer. ‘Het is echt belangrijk om een minder hiërarchische, veiligere en blame-free werksfeer te creëren. Het mag niet zo zijn dat zorgverleners het moreel gezien niet aandurven om lunchpauze te nemen omdat iedere vrije minuut zomaar ten koste kan gaan van de gezondheid van een patiënt. Dit lijkt in Nederland nog geen groot probleem, maar we zien dit wel duidelijk in Noord-Italië. We moeten ervoor zorgen dat deze trend niet overslaat. Want de combinatie van schuldgevoel, machteloosheid en het gevoel van onderpresteren is extreem schadelijk zijn voor de mentale gezondheid van zorgmedewerkers.’