Chinese viroloog: ‘Ontwikkel vaccin covid-19 niet overhaast’

Als we viroloog Shibo Jiang moeten geloven dekt zelfs in deze tijden van coronacrisis het gezegde ‘haastige spoed is zelden goed’ de lading treffend. In een bericht gepubliceerd in Nature over de ontwikkeling van een covid-19-vaccin bepleit hij dat we ondanks de wereldwijde hoge nood voor een goed werkend vaccin niet te snel voorbij moeten gaan aan de veiligheid die de standaarden en protocollen waarborgen in klinische trials.

Jiang werkt zelf al sinds de SARS-uitbraak in 2003 aan het ontwikkelen van vaccins en behandelingen voor coronavirussen. Hij begrijpt en onderschrijft dan ook zeker het belang van een zo snel mogelijke ontwikkeling van een vaccin tegen covid-19. Wel uit hij zijn zorgen over de consequenties van deze focus op snelheid. Volgens hem leidt het namelijk tot een verlaging van vastgestelde standaarden in protocollen die bedoeld zijn om de veiligheid en gezondheid te garanderen. Volgens deze standaarden moet de effectiviteit van een vaccin eerst door meerdere dierstudies bevestigd worden vóór blootstelling bij mensen plaatsvindt. Door het respecteren van deze standaarden is destijds bij bijvoorbeeld het vaccin tegen SARS een zorgwekkende immuunrespons aangetoond in aapstudies die niet aangetoond kon worden in muisstudies. Hierdoor konden verdere klinische trials bij mensen op tijd worden tegengehouden. Het is volgens Jiang van groot belang dit soort defecten bij het covid-19-vaccin uit te sluiten, zelfs al gaan hier meerdere weken of zelfs maanden overheen.

In China en de Verenigde Staten zijn de eerste klinische trials echter al gestart, tot grote onvrede van Jiang. De US National Institute of Allergy and Infectious Diseases beargumenteert dat dit gedaan wordt omdat volgens hen de risico’s van het vertragen van de ontwikkeling van een vaccin groter zijn dan de gezondheidsrisico’s waar de proefpersonen aan blootgesteld worden. Ook zijn er op dit moment meer dan honderd covid-19-behandelingen aangemeld in China’s register voor klinische trials. De meeste van deze behandelingen beslaan middelen die wel zijn goedgekeurd voor andere ziektes. Dit betekent dat ze niet bewezen specifiek werken tegen covid-19 en ook niet getest zijn in covid-19-dierproeven, wat normaal gesproken vereist is. Daarnaast is nauwelijks stilgestaan bij de mogelijk synergistische toxiciteit met andere middelen. Al deze ontwikkelingen zouden volgens Jiang niet alleen kunnen leiden tot een onnodige terugval in de huidige pandemie, maar ook tot onvrede en wantrouwen in de farmaceutische sector en het overheidsbeleid.

doi: 10.1038/d41586-020-00751-9