Bos: ‘Meer nieuwe woonvormen, digitalisering voor thuiswonende ouderen’

Om de zorg voor thuiswonende ouderen op peil te houden, zijn radicale stappen nodig en een andere manier van denken. Een commissie onder leiding van Wouter Bos heeft vandaag een rapport gepresenteerd met daarin 35 ‘perspectieven en oplossingsrichtingen’. Die zijn, volgens de auteurs, samen te vatten in drie adviezen: ‘Ga bouwen dan wel verbouwen!’, ‘Ga digitaal!’ en ‘Werk samen!’

De commissie-Bos heeft de zorg voor thuiswonende ouderen onder de loep genomen. De adviezen die de commissie nu presenteert, sluiten aan bij bewegingen die al zichtbaar zijn. Maar in het rapport staan ze meer aangescherpt, zoals de plannen over woningbouw. Te midden van alle andere problemen op de woningmarkt wordt voor ouderen te weinig gebouwd en verbouwd. Terwijl dat hard nodig is. Momenteel woont 89 procent van de 80-plussers op zichzelf.

Sinds het verdwijnen van de verzorgingshuizen is er een gebrek aan woonopties tussen ‘thuis’ en ‘verpleeghuis’. Dat ontmoedigt het tijdig anticiperen op verhuizen – want veel mensen doen dat te laat, signaleert de commissie. Daarom moet er meer en creatiever worden ingezet op nieuwe woonvormen, die bijvoorbeeld lijken op de vroegere hofjes met verschillende gradaties van zelfstandigheid, ‘kangoeroewoningen’ en woongroepen.

Veel van de ‘regie’, ofwel de verantwoordelijkheid, wordt bij de burger gelegd. Dat kan niet anders, stelde Bos in een toelichting. ‘We wilden geen advies schrijven waar de euro’s vanaf druipen. De betaalbaarheid van de zorg is nu al een probleem.’ Die sleutel in het behouden van de ‘regie’ ligt in digitalisering. Digitaal moet het nieuwe normaal worden voor professionele zorg en ondersteuning. Ook de ouderen zelf moeten er veel meer gebruik van maken, om daarmee een betere kwaliteit van leven te krijgen. Digitale technologieën zijn bovendien ‘een van de weinige oplossingsrichtingen die kan leiden tot een grotere intensiteit en hogere kwaliteit van zorg, zónder de inzet van meer arbeidskrachten (...)’.

De onderzoekers zien tegelijkertijd de knelpunten. Er is een fiks tekort aan zorgpersoneel, er wordt bijzonder veel gevraagd van mantelzorgers en vooralsnog wordt er op verschillende niveaus onvoldoende samengewerkt. Gemeenten en coöperaties dienen hun best te doen om voldoende geschikte woningen voor ouderen te realiseren. Betrokken partijen werken niet echt samen, schrijven de onderzoekers, ‘omdat de verhoudingen tussen partijen gebaseerd zijn op grondgedachte van onderlinge concurrentie’.

Opmerkelijk zijn ook de aanbevelingen die de onderzoekers doen om de zelfredzaamheid van ouderen in den brede te versterken. Dergelijke trainingen zijn afgekeken in Denemarken. ‘Zo kan bijvoorbeeld iemand die vraagt om een maaltijdvoorziening, omdat de partner die altijd het eten bereidde, overleden is, in plaats van Tafeltje Dekje een kookcursus aangeboden krijgen.’

De ‘2.0 versie’ van het commissierapport moet voor de zomer klaar zijn. De commissie nodigt geïnteresseerden nadrukkelijk uit om op het advies te reageren. Digitaal, vanzelfsprekend.

Lees hier het rapport: Oud en zelfstandig in 2030. Een reisadvies’