Blokhuis: ‘Marktfalen bij wachttijden complexe psychische zorg’

Zorgverzekeraars en zorgaanbieders in de ggz moeten ervoor zorgen dat mensen met complexe problematiek die langdurig op de wachtlijst staan, binnen vier weken worden geholpen. Zo niet, dan komt staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) in beweging. Dat zegde hij woensdag toe in een debat in de Tweede Kamer over de ggz.

Er zijn structureel te lange wachtlijsten voor sommige groepen van patiënten met multiproblematiek binnen de ggz. Dat gaat onder meer om mensen met complex trauma, anorexia en suïcideproblematiek, een combinatie PTSS en autisme, zei Blokhuis. In totaal staan er ruim 37 duizend mensen op de wachtlijst in de ggz, van wie 10 duizend langer dan de treeknorm van veertien weken. Dat laatste vindt de staatssecretaris ‘ook al best lang’. Toch gaat het pas echt mis bij de patiënten met complexe psychische zorg, waar mensen vele maanden op wachten.

‘Wij zien het marktfalen’, gaf Blokhuis expliciet toe. De financiering van deze zorg is ‘de bottleneck’, stelde hij vast. Het is ‘wrang om te constateren’ dat het kennelijk voor sommige zorgaanbieders niet aantrekkelijk genoeg is om zorg voor deze patiënten aan te bieden. Volgens Blokhuis zal er aan anderen binnen de ggz-sector een bepaalde solidariteit worden gevraagd. ‘Ik wil van hen een plan dat wél matcht.’

Blokhuis sprak in de Tweede Kamer van iets nieuws. ‘Het is nog niet gebeurd dat het ministerie heeft gezegd: “Gij zult een bodem aanleggen voor specialistische zorg”. Naast deze bodem wil de  staatssecretaris de sluiting van centra voor specialistische zorg aanpakken. Dit gebeurt vaak zonder goed overleg met betrokken instanties en zorgverleners.

Lukt het de zorgaanbieders en de verzekeraars niet, dan zullen de Nederlandse Zorgautoriteit en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd dit afdwingen. ‘Ze hebben de instrumenten, maar hebben tot nu toe nog niet hun tanden laten zien. Worden de treeknormen overschreden, dan kunnen zij optreden – met boetes, bekendmaking van namen, verscherpt toezicht, enzovoort.’

Ook zei Blokhuis dat er bij het ministerie al een speciaal loket voor patiënten met complexe problematiek bestaat. Deze zogenoemde ‘unit complexe zorgvragen’, waar in 2019 350 aanvragen zijn ingediend, neemt mensen aan de arm om te voorkomen dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. ‘Deze unit moet veel bekender worden.’

De Kamerleden waren nog niet helemaal overtuigd van de ‘doorzettingsmacht’ van de staatssecretaris. Wel waren alle partijen het eens over het belang om vaker over de geestelijke gezondheidszorg in de Kamer te praten.

Blokhuis, en vrijwel alle Kamerleden verwezen in het debat naar het manifest ‘Lijm de zorg’ en naar één van de wachtenden, Charlotte Bouwman. Zij staat achthonderd dagen op de wachtlijst en heeft uit protest daarover de afgelopen anderhalve week op de stoep van het ministerie gezeten. Woensdag zat zij in het publiek. ‘Ik wil dat de mensen die op de tribune zitten, en de mensen die zij vertegenwoordigen, beter worden geholpen.’