Laatste nieuws
Nieuws

Blokhuis: ‘Marktfalen bij wachttijden complexe psychische zorg’

6 reacties

Zorgverzekeraars en zorgaanbieders in de ggz moeten ervoor zorgen dat mensen met complexe problematiek die langdurig op de wachtlijst staan, binnen vier weken worden geholpen. Zo niet, dan komt staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) in beweging. Dat zegde hij woensdag toe in een debat in de Tweede Kamer over de ggz.

Er zijn structureel te lange wachtlijsten voor sommige groepen van patiënten met multiproblematiek binnen de ggz. Dat gaat onder meer om mensen met complex trauma, anorexia en suïcideproblematiek, een combinatie PTSS en autisme, zei Blokhuis. In totaal staan er ruim 37 duizend mensen op de wachtlijst in de ggz, van wie 10 duizend langer dan de treeknorm van veertien weken. Dat laatste vindt de staatssecretaris ‘ook al best lang’. Toch gaat het pas echt mis bij de patiënten met complexe psychische zorg, waar mensen vele maanden op wachten.

‘Wij zien het marktfalen’, gaf Blokhuis expliciet toe. De financiering van deze zorg is ‘de bottleneck’, stelde hij vast. Het is ‘wrang om te constateren’ dat het kennelijk voor sommige zorgaanbieders niet aantrekkelijk genoeg is om zorg voor deze patiënten aan te bieden. Volgens Blokhuis zal er aan anderen binnen de ggz-sector een bepaalde solidariteit worden gevraagd. ‘Ik wil van hen een plan dat wél matcht.’

Blokhuis sprak in de Tweede Kamer van iets nieuws. ‘Het is nog niet gebeurd dat het ministerie heeft gezegd: “Gij zult een bodem aanleggen voor specialistische zorg”. Naast deze bodem wil de  staatssecretaris de sluiting van centra voor specialistische zorg aanpakken. Dit gebeurt vaak zonder goed overleg met betrokken instanties en zorgverleners.

Lukt het de zorgaanbieders en de verzekeraars niet, dan zullen de Nederlandse Zorgautoriteit en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd dit afdwingen. ‘Ze hebben de instrumenten, maar hebben tot nu toe nog niet hun tanden laten zien. Worden de treeknormen overschreden, dan kunnen zij optreden – met boetes, bekendmaking van namen, verscherpt toezicht, enzovoort.’

Ook zei Blokhuis dat er bij het ministerie al een speciaal loket voor patiënten met complexe problematiek bestaat. Deze zogenoemde ‘unit complexe zorgvragen’, waar in 2019 350 aanvragen zijn ingediend, neemt mensen aan de arm om te voorkomen dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. ‘Deze unit moet veel bekender worden.’

De Kamerleden waren nog niet helemaal overtuigd van de ‘doorzettingsmacht’ van de staatssecretaris. Wel waren alle partijen het eens over het belang om vaker over de geestelijke gezondheidszorg in de Kamer te praten.

Blokhuis, en vrijwel alle Kamerleden verwezen in het debat naar het manifest ‘Lijm de zorg’ en naar één van de wachtenden, Charlotte Bouwman. Zij staat achthonderd dagen op de wachtlijst en heeft uit protest daarover de afgelopen anderhalve week op de stoep van het ministerie gezeten. Woensdag zat zij in het publiek. ‘Ik wil dat de mensen die op de tribune zitten, en de mensen die zij vertegenwoordigen, beter worden geholpen.’


Lees ook

Nieuws ggz Treeknorm
  • Marieke van Twillert

    Marieke van Twillert werkt als journalist voor Medisch Contact. Arbeidsmarkt, levenseinde en e-health hebben haar speciale aandacht.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Thomas Berkhout

    AIOS Psychiatrie, Utrecht

    Bizar dat iemand dit met droge ogen weet te zeggen. Aan de ene kant zeggen dat de marktwerking en financiering 'de bottleneck' zijn, en vervolgens met de oplossing komen: de inspectie en de NZa boetes laten uitdelen. Tuurlijk gaat dit de problemen op...lossen, waarom hebben we dit niet eerder bedacht?

  • Maarten Bak

    psychiater, Beek

    Goed dat de staatsecretaris in actie komt alleen op de verkeerde manier. Het ministerie houdt vast aan het onzalige idee van de marktwerking en stelt vast dat de zorg anders is ingericht als bedoelt. De incentives bij marktwerking moeten wel juist zi...jn en dat dat is in de GGZ (eigenlijk de gehele gezondheidszorg) niet het geval.
    Hoe kan er marktwerking zijn als de de vraag altijd groter is dan het aanbod? Dat leidt slechts tot opstuwen van het aanbod en zal de zorg dus nooit goedkoper maken. Vele partijen hebben ingespeeld op de nieuwe mogelijkheden door een goedkoper aanbod van zorg. Dat goedkoop aanbieden van zorg kan alleen als er minder complexe GGZ zorg wordt behandeld. Daarmee zijn de meer complexe behandeling onaantrekkelijk geworden omdat die langer duren, niet eenvoudig in tijd en vorm zijn vast te leggen, soms sprake is van crisis of onvoorspelbare inzet van zorg en dus voor de inkopers in vergelijking met de minder complexe zorg, te duur. Niet verwonderlijk dat er dus voor de complexe zorg lange wachttijden zijn. Maar ook niet verwonderlijk dat er zogenaamde verwarde mensen zijn. Die problematiek heeft namelijk de zelfde oorzaak. Verwarde mensen hebben veelal meer complexe problematiek op meerdere levensdomeinen.
    Daar komt dat het uitdijen van de zorg onder invloed van de marktwerking en het stimuleren van de zorgverzekeraars van minder complexe zorg er toe heeft geleid dat het totale volume van de zorg nauwelijks is gegroeid en dat dit dus ten koste is gegaan van de meer complexe zorgvormen. Afbouw van bedden zonder dat ambulante zorg voor deze doelgroep navenant is aangepast en opgebouwd.

    Staatssecretaris. Ga niet straffen en meer regels maken, maar kom met een stelsel wijziging van de GGZ financiering. De marktwerking heeft gefaald, de zorg is slechts duurder geworden en is verschraalt. Investeer juist in meer generalistische inclusieve psychiatrie waar iedereen welkom is en waar de meest complexe zorg juist wordt beloond en versterkt.

  • Peter Hulshof

    (Kinder- en jeugd)psychiater, Groningen

    Wat kan zo’n minister het toch allemaal net even wat anders verwoorden dan het in werkelijkheid is. “Wrang dat het kennelijk niet aantrekkelijk genoeg is voor zorgaanbieders om complexe zorg te leveren”.
    Ik zal proberen in het kort te schetsen dat d...it toch even wat anders ligt:
    Vanuit het ministerie wordt meer dan een decennium geleden bedacht dat de marktwerking de stijgende kosten in de zorg zullen beteugelen. Zorgaanbieders en hulpverleners waarschuwden toen al dat dit oa ten koste zou gaan van de complexe zorg. Desondanks wordt eea er gewoon door gedrukt. Afdelingen voor complexe zorg worden nog een tijd met veel verlies in de lucht gehouden. Totdat de ene instelling na de andere dreigt om te vallen en noodgedwongen deze afdelingen moet sluiten of fors inkrimpen. Niet omdat het niet aantrekkelijk genoeg zou zijn maar omdat het jaarlijks miljoenen euro’s bij moet leggen en dat simpelweg een keer ophoudt.
    Als reactie verwijt het zelfde ministerie dat dit systeem heeft bedacht dat de zorgaanbieder zich te weinig inspant (en daarmee nog even een trap na gevend aan al die hulpverleners die al jaren in moeilijke omstandigheden werken) en dreigt met maatregelen tegen de zorgaanbieder.
    Nou, dat valt bij mij toch wel heel slecht en geeft weinig vertrouwen in een goede oplossing. De enige echte oplossing is inderdaad om terug te komen op de marktwerking en de hele zorg anders te gaan organiseren. Maar dat is vloeken in de kerk bij dit minsterie en de zorgverzekeraars.

    [Reactie gewijzigd door op 11-02-2020 16:44]

  • E.B. van Veen

    , huisarts

    Ik denk niet dat het gaat werken wat de staatssecretaris hier voorstelt. VWS blijft zo zelf namelijk buiten schot. Terwijl de ellende juist begonnen is door beleid vanuit het ministerie. De marktwerking heeft juist voor de GGZ dramatische gevolgen. E...én van de problemen is dat de GGZ geheel georganiseerd is geraakt rond de DSM. De marktwerking heeft dat nog eens versterkt. Zéker toen huisartsen op een gegeven moment al een 'vermoeden van een DSM 'diagnose' 'in hun verwijsbrieven moesten zetten. Want zonder DSM geen vergoeding voor de GGZ instelling.
    Dit heeft een enorme inflatie van DSM 'diagnoses' gegeven:
    Als huisarts kan ik milde problematiek makkelijk verwijzen onder de noemer ADD of ADHD of ASS naar instellingen die snelle diagnostiek verzorgen. Kassa! En zodra het etiket is geplakt, wordt de patiënt retour verwezen naar de huisarts. Zó pervers werkt de marktwerking in de GGZ, meneer Blokhuis. De gespecialiseerde instellingen straffen gaat niet werken. Daar is de werkdruk enorm. Zij hebben een dure 7x24 uurs crisisdienst in de lucht te houden. Als je hen gaat straffen, vluchten de zorgprofessionals er weg richting de commerciële GGZ instellingen. Mijn analyse is, dat de hele GGZ af moet van de 'marktwerking'. De hele GGZ moet een voorziening worden, en de macht van de zorgverzekeraars en NZa moet hier aangepakt worden. En dat kan alleen het ministerie van VWS doen. Ik heb van staatssecretaris Blokhuis wel een heel goede indruk. Dus misschien gebeurt het nu binnenkort echt dat in ieder geval de GGZ bevrijd wordt van het idiote idee dat de zorg voor psychisch zieke mensen via een marktmodel kan worden verleend.

  • Atta van Westreenen

    Arts, Tilburg

    Marktfalen? Er bestaat geen marktfalen als de klant niet de patiënt, maar de intermediair is: de verzekeraar. En die vervolgens gewoon afziet van vergoedingen die passen bij de hoeveelheid zorg die veel van deze patiënten nodig hebben. En de overheid... vervolgens wetten passeert die die zorg nóg duurder maakt.

  • Wilbert van Rooij

    , Psychiater

    Goed dat staatssecretaris Blokhuis, geconfronteerd met het leed van psychiatrische patiënten, erkent dat 'de markt' faalt als model voor de organisatie van zorg.
    Voor zorgaanbieders, die dit al jaren aangeven, is dit geen nieuws.
    Het was mede dit... marktmodel en de te dominante rol van de zorgverzekeraars die ervoor zorgde dat de zorg toenemend geldgedreven werd.
    Ik heb van dichtbij meegemaakt hoe de zorgverzekeraars drie goed draaiende behandelafdelingen voor complexe psychiatrische problematiek de nek omdraaiden, louter om bezuinigingsredenen.
    De gevolgen lieten zich raden: oplopende wachtlijsten en patiënten voor wie geen passende behandeling meer kon worden geboden. De signalen die zorgaanbieders hierover stelselmatig gaven, werden door politiek en zorgverzekeraars genegeerd.
    Gelukkig dat patiënten het inmiddels zo beu zijn dat ze de barricaden opgaan en een luisterend oor vinden. Zuur dat Blokhuis kennelijk niet weet hoezeer zorgaanbieders de afgelopen decennia zijn belemmerd in het bieden van passende zorg door beleid van VWS. Het nu gedwongen in behandeling moeten nemen van complexe patiënten zal dan ook niet met veel enthousiasme begroet worden. Er is immers veel zorgaanbod voor deze patientengroep weggesaneerd onder druk van politiek en zorgverzekeraars, ten gunste van lichtere, makkelijk planbare zorg.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.