Bimodale neuromodulatie bij tinnitus lijkt effectief

Een combinatie van geluid en sensomotorische stimulatie zou bij een deel van de patiënten met tinnitus klachten kunnen verminderen. Dit blijkt uit een klinische studie, gepubliceerd in Science Translational Medicine.

Onderzoekers Brendan Conlon e.a. testten een apparaat dat verbonden is met een hoofdtelefoon en een soort plastic spateltje dat de patiënt in kwestie op zijn of haar tong houdt. Terwijl uit de hoofdtelefoon geluid komt, wordt de tong (mild) elektrisch gestimuleerd. Het idee is dat deze bimodale stimulatie modulatie van de hersenen in gang zet.

Aan het onderzoek deden 326 volwassenen met chronische, subjectieve tinnitus mee. Zij werden in drie groepen ingedeeld, waarbij het verschil zat in verschillende stimulatiesettings. Zij moesten tweemaal per dag een halfuur lang het apparaat gebruiken, gedurende twaalf weken. Aan de hand van gevalideerde vragenlijsten gingen de onderzoekers na of de deelnemers daarna minder last van tinnitus hadden en daardoor beter functioneerden. Dat bleek het geval: zowel na twaalf weken als na een jaar was er sprake van een significante afname van klachten. Er was weinig verschil tussen de drie verschillende settingsgroepen. Bij de deelnemers die het apparaatje minimaal 36 uur gebruikten in twaalf weken (84% van de totale groep) was bij 75 tot 89 procent sprake van verbetering.

Minke van den Berge, aios kno in het UMCG, is gepromoveerd op onderzoek naar neurochirurgische interventies bij tinnitus. ‘In principe proberen we daarbij hetzelfde: de hersenen moduleren zodat de tinnitus vermindert of verdwijnt. Het mooie aan het onderzoek van Conlon is dat het een niet-invasieve techniek is. De grootte van het effect is klinisch relevant.’

Maar Van den Berge plaatst ook kanttekeningen bij de publicatie: ‘Er is geen placebogroep gebruikt, dus in hoeverre sprake is van een placebo-effect valt niet te zeggen. Vooral bij een subjectieve aandoening waarbij je geen harde maten hebt om een effect te meten, is dat jammer. Het feit dat het effect langdurig aanhoudt, pleit overigens wel tegen een placebo-effect. Maar een volgende stap zou kunnen zijn dat er toch met een nepapparaat wordt vergeleken.’

Daarnaast merkt Van den Berge op dat de onderzoekers veel exclusiecriteria hebben toegepast, zoals ernstig gehoorverlies of psychiatrische problemen. ‘Begrijpelijk, maar dat maakt de uitkomsten wel minder toepasbaar.’ Een laatste kritische noot: ‘Vrijwel alle auteurs hebben financiële banden met het bedrijf dat het apparaatje op de markt brengt. De markt voor een tinnitusbehandeling is groot, dus zij hebben belang bij deze publicatie. Het liefst zou je onafhankelijk gefinancierd onderzoek zien.’

Of deze bimodale neuromodulatie het ei van Columbus zal zijn, durft Van den Berge niet te voorspellen: ‘Er zijn wel vaker veelbelovende vondsten geweest waar je later niets meer van hoort. Maar het heeft potentie.’ Zelf werkt de kno-arts in opleiding door aan onderzoek naar zogenaamde auditory brainstem-implantaten. ‘Er is heel veel onderzoek naar dergelijke behandelingen, ook met diepe hersenstimulatie. Ik denk dat er uiteindelijk wel een behandeloptie uit zal rollen met goed resultaat.’

Het zou een welkome aanvulling zijn op het huidige behandelarsenaal voor tinnituspatiënten: ‘Op dit moment is cognitieve gedragstherapie het beste wat we hebben. Dat kan zinvol zijn, maar daarmee leer je mensen alleen om beter om te gaan met de aandoening. Liever behandel je de aandoening zelf.’