Laatste nieuws
Wetenschap

Bij fatale covid-19 lijkt afweer de boosdoener

Plaats een reactie

Bij patiënten die zijn overleden aan covid-19, is bij obductie zichtbaar dat de organen vooral door een afweerreactie zijn aangetast. Dit blijkt uit een overzicht van bevindingen dat Bernadette Schurink en andere onderzoekers van het Amsterdam UMC in The Lancet Microbe hebben gepubliceerd.

Zij voerden een obductie uit bij 21 mensen die in de periode maart-mei 2020 waren overleden en bij wie de diagnose covid-19 was gesteld. Het ging om volwassenen van 41 tot 78 jaar oud (mediaan 68), van wie er 16 man waren. Tussen begin van symptomen en overlijden zat 5 tot 44 dagen (mediaan 22).

Van de 21 waren er 9 overleden aan respiratoire insufficiëntie en 7 aan multiorgaanfalen. De andere vijf overleden door andere oorzaken (twee aan een longembolie, één aan een hersenbloeding, één aan een bacteriële peritonitis als complicatie van een operatie en één door onbekende neurologische oorzaak).

In laat stadium weinig geïnfecteerde cellen

In vrijwel alle organen waren SARS-CoV-2-positieve cellen te vinden, tot zes weken na begin van symptomen. De grootste hoeveelheid was zichtbaar in de longen, vooral vroeg in het ziekteproces. In latere stadia waren er nog maar weinig geïnfecteerde cellen waarneembaar, maar wel ontstekingsverschijnselen, vooral in longen, hart, nieren en de hersenen.

De Amsterdammers vonden uitgebreide ontstekingsafwijkingen in de hersenen, vooral in de bulbus olfactorius en medulla oblongata. Die eerste bevinding kan verband houden met het opvallende smaak- en geurverlies waar veel patiënten met covid-19 melding van maken. In de medulla oblongata bevindt zich het ademhalingscentrum. Wellicht kan de observatie dat deze patiënten soms een lage zuurstofspanning in het bloed hebben zonder zich benauwd te voelen daar mee te maken hebben.

Bijzondere rol voor netwerk van neutrofielen

Het viel de onderzoekers op dat er veel samengeklonterde neutrofiele granulocyten zichtbaar waren in longen en andere organen, ook weken na aanvang van symptomen. In de eerder genoemde organen waren zogenaamde neutrophil extracellular traps (NET’s) zichtbaar. Het bestaan daarvan is begin deze eeuw ontdekt. Een NET ontstaat waarschijnlijk in reactie op infectie, waarna de neutrofiele granulocyt een soort netje, of gaasje vormt waarin allerlei eiwitten afkomstig uit die afweercel plakken. Deze NET’s lijken ook bij te dragen aan weefselschade en auto-immuunreacties bij andere ziektebeelden.

Bij de covidpatiënten werden soms ook bloedplaatjes in deze NET’s gezien. Mogelijk hebben de NET’s een rol bij de bloedstollingsstoornissen die covidpatiënten vaak parten spelen én bij de aanhoudende activatie van neutrofielen bij ernstig belopende covid-19.

De auteurs beschrijven verschillende beperkingen van hun studie, zoals het feit dat al de patiënten ook uitgebreid behandeld zijn op de intensive care. Bepaalde medicatie kan ook celschade opleveren.

De bevindingen bevestigen het beeld dat bij ernstig ziektebeloop van covid-19 vooral de (doorgeschoten) afweerreactie een belangrijk doelwit is voor behandeling.

The Lancet Microbe, 2020. Doi: 10.1016/S2666-5247(20)30144-0

Lees ook
Nieuws Wetenschap covid-19
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.