Laatste nieuws
Achter het nieuws

Artsen brengen zorg en moed naar Oekraïne

Er is een bont scala van initiatieven om de slachtoffers van de oorlog te helpen

1 reactie
Artsenhulp
Artsenhulp

Nederlandse artsen zetten veel initiatieven op om Oekraïense patiënten én vakgenoten te hulp te schieten. Ze verlenen medische zorg hier en ter plekke, bieden steun op afstand en zamelen hulpgoederen in.

Aios traumachirurgie Dominique Buck van de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie vertelt dat Nederlandse en Oekraïense chirurgen inmiddels een Telegram-appgroep hebben gevormd waarmee ze onderling contact houden. Langs die weg kwam het verzoek om instructiefilmpjes over hoe ook leken op het slagveld schot- en brandwonden moeten verzorgen, hoe tourniquets aan te brengen en dergelijke. Die filmpjes worden nu gemaakt en op een website die momenteel wordt opgetuigd beschikbaar gemaakt. ‘Inmiddels zijn er al filmpjes opgenomen met hulp van in Nederland werkende Oekraïense artsen en verpleegkundigen, in de Oekraïense taal dus.’

Er is, zegt Buck, ook behoefte aan motivationele en mentale ondersteuning: ‘Artsen en verpleegkundigen zitten er volledig doorheen en vragen om encouragement. Ze horen en zien graag dat Europa achter ze staat. Dat soort filmpjes gaan we ook maken.’

Spullen brengen

Buck zegt dat haar Oekraïense collega’s ook een lijst hebben opgesteld van hulpgoederen die ter plekke nodig zijn: ‘Verbandmiddelen, brandwondmiddelen, vacuümpompen, medicijnen. Aan die vraag proberen we zoveel mogelijk te voldoen. Veel ziekenhuizen werken mee en sturen pallets met deze spullen. Elke vrijdag is er een transport naar Oekraïne. Vaak zijn het Oekraïense vrijwilligers die de vrachtwagens rijden. Dat is uiteraard niet zonder risico, maar ze blijven het doen.’

Huisarts Jacques de Milliano, begin jaren tachtig een van de oprichters van Artsen zonder Grenzen in Nederland, is betrokken bij de Stichting Artsenhulp voor Oekraïne (artsenhulpvooroekraine.nl) – een stichting die zijn oorsprong vindt bij in Nederland werkzame Oekraïense artsen en softwareontwikkelaars die de website bouwden. ‘Zij konden hun netwerken heel snel mobiliseren.’

De stichting staat in voortdurend contact met artsen in Oekraïne, ook in steden die belegerd worden, en is zo goed op de hoogte waaraan behoefte bestaat. ‘Medisch materiaal, zoals verbandmiddelen en externe fixatoren, en medicijnen krijgen we van groothandels, apotheken, ziekenhuizen, maar dankzij giften kopen we ook zaken in. Vrijdag, zaterdag en zondag worden de spullen op een centrale locatie in Noordwijk gesorteerd, geregistreerd en verpakt door vrijwilligers, op maandag worden ze getransporteerd naar Oekraïne. We moeten daarbij wel realistisch zijn: niet alle ziekenhuizen zijn bereikbaar, we richten ons zoveel mogelijk op ziekenhuizen tegen het front aan.’

Conflictkennis benutten

Behalve contact houden met collega’s ter plekke, zet De Milliano ook zijn ervaringen in conflictgebieden als Grozny, Afghanistan en Sarajevo in. ‘Als een conflict zich ontwikkeld tot een stedenoorlog dan kun je een bepaalde volgorde van gebeurtenissen verwachten’, weet hij. ‘Artsen werken nu vooral nog in ziekenhuizen, maar er kan een moment komen dat noodhospitalen nodig zijn. Daar moet je als organisatie rekening mee houden.’

De hulpinitiatieven schieten als paddenstoelen uit de grond. Dat oogt wat chaotisch, maar snelheid gaat nu voor optimalisatie, vindt De Milliano: ‘Je hebt een hoofdweg van de hulpverlening, maar die kent altijd een zekere vertraging, ook wat de behoefteninventarisatie aangaat. De WHO is zo’n hoofdweg: die gaat nu ook na wat de behoeften en tekorten zijn, maar dat is een trage machinerie die aanvankelijk ook niet altijd heel gericht is, en waar je dus niet op kunt wachten. Daarom zijn – zo is mijn ervaring – de directere weggetjes van de ngo’s waarlangs je sneller de eindgebruikers, de artsen in de ziekenhuizen, kunt bereiken zo belangrijk. Er is dus complementariteit tussen de gouvernementele en de non-gouvernementele aanpak.’

Kinderen hier behandelen

Het Prinses Máxima Centrum in Utrecht heeft 25 Oekraïense kinderen van nul tot 18 jaar in behandeling genomen. Kinderoncoloog Kathelijne Kraal vloog mee op de vlucht vanuit Polen waarmee ze zijn opgehaald. Via het Amerikaanse ziekenhuis en onderzoeksinstituut voor kinderoncologie St Jude en de Duitse wetenschappelijke vereniging voor kinderoncologie GPOH, die in contact stonden met Oekraïense artsen, zijn de kinderen geselecteerd. ‘In een ziekenhuis in Lviv zijn de kinderen getrieerd’, schetst Kraal.

Verschillende ziekenhuizen in diverse Europese landen hebben aangegeven hoeveel oncologische patiëntjes zij konden opvangen. Kraal: ‘We wisten dat dit stabiele patiënten zijn, die al in een behandeltraject zitten. Slechts twee van hen moesten direct worden opgenomen in ons ziekenhuis. Bij de overigen gaat het om poliklinische behandeling die we gefaseerd kunnen opstarten. Het gaat om behandelingen van solide tumoren, hersentumoren, om beenmergtransplantaties, om hematologie.’ Volgens Kraal is de oncologische zorg in Oekraïne grotendeels van gelijkwaardig niveau waardoor de behandelingen goed kunnen worden overgenomen.

De medische dossiers van de kinderen zijn – vertaald in het Engels – digitaal meegekomen. ‘Die ontvingen we via WeTransfer, kort voordat de kinderen maandag kwamen.’ De meereizende familieleden – ‘vooral moeders, broertjes en zusjes’ – helpen tolken. ‘En we hebben allerlei mensen die spontaan hulp aanbieden en kunnen tolken, naast de tolkentelefoon.’ Verder is er elke avond telefonisch contact tussen Oekraïense en Poolse artsen met de Europese behandelaren. ‘Om te horen hoe het met hun patiënten hier gaat, maar ook om te horen of zij de zorg daar nog aan kunnen.’

‘Ik sprak mensen die vertelden hoe ze twaalf dagen in een schuilkelder zaten, of tijdens de chemokuur naar een veilige plek moesten vluchten omdat het luchtalarm ging. Ik ben heel blij dat we iets voor de kinderen kunnen betekenen.’

Artsen naar grensgebieden

Huisarts Bernard Leenstra heeft onder de noemer ‘Artsen voor Oekraïne’ een Telegram-groep opgezet voor Nederlandse artsen die naar Oekraïne of de grensgebieden willen afreizen om zelf medische hulp te bieden. Inmiddels zitten er 55 artsen in die groep. ‘Ongeveer een derde huisartsen, maar ook kinderartsen, internisten, oogheelkundigen en artsen voor verstandelijk gehandicapten.’

De eerste drie artsen vertrekken naar verwachting in de week van 21 maart naar Moldavië, om daar ‘basale medische hulp, vergelijkbaar met eerstelijnszorg’ te leveren. Het gaat om twee huisartsen met tropengeneeskundige achtergrond, en een aios orthopedie. Zij kunnen aan de slag bij een grensovergang en een busstation, waar volgens Leenstra ‘een medische tent en een mobiele medische unit’ staan. Op de grensovergang zal het vooral om triagewerk gaan, op de andere locatie waar mensen een aantal dagen verblijven is wat uitgebreide zorg mogelijk, verwacht Leenstra. De precieze taken hangen ook af van het aantal vluchtelingen.

Leenstra heeft deze drie artsen gekoppeld aan de Italiaanse hulporganisatie InterSOS, waarmee hij contact zocht omdat hij de aangeboden hulp van Nederlandse artsen probeert te coördineren. Leenstra: ‘Ik voel een enorme roeping om iets te doen.’ Hij hoopt hierna te kunnen bemiddelen voor een volgend groepje Nederlandse artsen dat enige tijd kan worden uitgezonden. ‘Ik ga nu verder met een organisatie, Medspot Foundation, die artsen zoekt voor locaties in Hongarije. Daar zal het ook om eerstelijnshulp gaan.’

Medische zorg leveren aan de vluchtelingen vergt ‘een flexibele opstelling en kunnen omgaan met wisselende omstandigheden’, aldus Leenstra. De artsen die nu naar Moldavië gaan, zal ook worden gevraagd om mee te denken over het ‘optimaliseren en uitbreiden van de medische posten.’

Ook in Medisch Contact, de podcast komt dit onderwerp aan de orde. Te beluisteren via medischcontact.nl/podcast.

Lees ook
Achter het nieuws Oekraïne
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • L.G. Bongartz

    cardioloog, Baarn

    " ...instructiefilmpjes over hoe ook leken op het slagveld schot- en brandwonden moeten verzorgen, hoe tourniquets aan te brengen en dergelijke..."
    Is dit save123life.com? Want anders bestaat dit al.

    [Reactie gewijzigd door Bongartz, Lennart op 18-03-2022 20:58]

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.