Afslankklinieken maken onrechtmatig reclame voor obesitasmedicatie

Ten minste elf ketens van afslankklinieken maken publieksreclame voor receptplichtige obesitasmedicatie. Dat is verboden. Daarom heeft het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) een klacht ingediend bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

De klinieken maken zich schuldig aan reclame voor liraglutide (Saxenda), semaglutide (onder andere Ozempic) en naltrexon/bupropion (Mysimba), blijkt uit onderzoek van het IVM. Directeur Ruud Coolen van Brakel: ‘Het noemen van het geneesmiddel, het tonen van het geneesmiddel, zeggen hoe geweldig het werkt met onvolledige informatie, dat valt allemaal onder reclame.’

Offlabel

De meeste klinieken prijzen het middel liraglutide aan in het kader van hun afslankprogramma, maar één kliniek prijst volgens het IVM zelfs Ozempic aan om af te vallen. ‘Dat is offlabelgebruik. Dat is helemáál verboden’, aldus Coolen van Brakel. Behalve verboden reclame gaat het volgens het IVM ook om informatie die ‘eenzijdig, onvolledig en deels misleidend’ is, zoals het onvermeld laten van bijwerkingen of wat er gebeurt na het stoppen van een dergelijk medicijn.

‘Medisch afvallen’

Artsen werken hieraan mee. Zo staat op de website van een van de onderzochte klinieken een YouTubevideo waarin een ‘patiënt’, ene Ellis, haar positieve ervaring met liraglutide deelt. De informatie op deze pagina is volgens de kliniek ‘medisch getoetst’ door een ‘specialistisch arts medisch afvallen’ van de kliniek die ook als huisarts werkzaam is. Op de website van een andere kliniek prijst een aldaar werkzame internist de onderzoeksresultaten met GLP-1-agonisten aan om af te vallen met woorden als ‘absoluut revolutionair’. Dan is er nog een website van een kliniek waar een cosmetisch arts zijn positieve ervaring met liraglutide deelt: ‘Zijn ervaringen waren zo goed dat hij het zelfs aan zijn moeder heeft voorgeschreven.’

Testimonials

Janine Galjaard, directeur van de Keuringsraad, die toeziet op de naleving van reclameregels voor geneesmiddelen, bevestigt dat de bovenstaande voorbeelden met deze regels in strijd zijn. ‘Testimonials an sich zijn niet verboden, maar testimonials waarin mensen positieve ervaringen met specifieke receptgeneesmiddelen delen in een voor het algemeen publiek toegankelijke commerciële omgeving is ontoelaatbare publieksreclame. Daar is al jurisprudentie over. Testimonials over de dienstverlening of kliniek mogen wel.’ Ook termen als ‘baanbrekend’ en ‘revolutionair’ zijn volgens haar riskant: ‘Die superlatieven zijn wervend.’ De IGJ kan hoge boetes opleggen voor verboden medicijnreclame. Een woordvoerder van de inspectie geeft desgevraagd aan dat ze niet kan reageren op een lopend onderzoek.