Laatste nieuws
Nieuws

1,5 miljoen euro voor studie naar afbouw antidepressiva

1 reactie

Hoe antidepressiva veilig en zonder al te grote problemen af te bouwen, blijft een kwestie voor patiënten en behandelaars. Met een subsidie van ZonMw van 1,5 miljoen euro gaan Amsterdam UMC en Radboudumc hier onderzoek naar doen (de Taper-AD-studie).

‘Bij een deel van de patiënten die willen afbouwen, gaat dit niet zonder problemen’, licht psychiater Christiaan Vinkers (Amsterdam UMC) toe. ‘Vooral bij lagere doseringen kunnen patiënten ontwenningsverschijnselen krijgen die lijken op een terugval van de depressie. Ook melden zij klachten als duizeligheid, misselijkheid, lethargie, tremor, anorexie en hoofdpijn.’ Vinkers is betrokken bij het onderzoek, dat volgens hem hard nodig is. ‘Er is weliswaar een multidisciplinair document met aanbevelingen, maar de wetenschappelijke onderbouwing is onvoldoende.’

Taperingstrips

Ervaringsdeskundige/onderzoeker Peter Groot en hoogleraar psychiatrie Jim van Os vinden dat er allang een goede methode is om afbouw te realiseren: taperingstrips. Ze pleiten al geruime tijd voor de toepassing en vergoeding daarvan. Uit observationele onderzoeken die ze deden, zou blijken dat 70 procent van een grote groep patiënten die soms al vele jaren antidepressiva gebruikten en die al eerder één of meerdere keren tevergeefs hadden geprobeerd om te stoppen, met deze taperingstrips heel goed uit de voeten kon. Na één tot vijf jaar blijken ze nog steeds van de antidepressiva af te zijn, aldus Groot en Van Os onlangs in Medisch Contact.

Vinkers heeft niets tegen taperingstrips, zegt hij. Het is ook goed dat er aandacht voor het onderwerp is. ‘Maar mensen die taperingstrips gebruiken vragen of en hoe ze geholpen hebben, zegt niets over hoe de gemiddelde antidepressivumgebruiker moet afbouwen. Het is belangrijk dat onderzoek  gerandomiseerd en dubbelblind wordt uitgevoerd, want we weten dat 30 procent van de mensen die denken dat ze stoppen, maar dat feitelijk niet doen, toch klachten krijgt. Kortom: er speelt ook een nocebo-effect mee.’

Twee methodes

De Taper-AD-studie is wereldwijd de eerste die direct twee methodes van afbouwen met elkaar vergelijkt: de gebruikelijke versus de langzamere afbouw – dus de taperingmethode met kleinere doseringen over een langere methode – en wel bij paroxetine en venlafaxine. ‘Deze twee veelgebruikte antidepressiva zijn het lastigst af te bouwen. We gaan na of de ene manier van afbouwen meer ontwenningsverschijnselen geeft dan de andere. Maar ook of de kans groter is dat bij een van de twee afbouwstrategieën de depressie op langere termijn terugkeert. Verder kijken we naar de effectiviteit, de kwaliteit van leven en de kosteneffectiviteit.’

Het onderzoek gaat enkele jaren duren.

Lees ook

Nieuws psychiatrie
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jim van Os

    Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht, Amsterdam

    Wat ons betreft weer 1.5 miljoen weg aan een nutteloos en mogelijk onethisch onderzoek waar patiënten -over 5 jaar- niets aan gaan hebben.

    Het probleem is dat de kleine doseringen die nodig zijn om antidepressiva langzaam in een persoonlijk maatwe...rktraject af te bouwen, zoals reeds voorgeschreven in de bestaande NHG richtlijn, niet commercieel beschikbaar zijn.

    Het probleem is dus NIET dat er geen randomised trials gedaan zijn die een 'standaard' afbouw methode -die niet bestaat- vergelijkt met een andere methode - die niemand gebruikt.

    Al decennia zijn er evidence-based richtlijnen die voorschrijven dat afbouw van middelen die onttrekking geven bij stoppen, zoals benzodiazepinen en opiaten, geleidelijk in een maatwerktraject van tapering dient te geschieden.

    Waarom zou er dan een trial gedaan moet worden waarvan we over 5 jaar misschien de (waarschijnlijk ambigue en onderpowerde) resultaten gaan zien en dat bovendien mogelijk onethisch is omdat het mensen 'cold turkey' met venlafaxine wil laten stoppen terwijl er al een consensusdocument is dat voorschrijft venlaxfine te stoppen in een persoonlijk maatwerk-taperingtraject? En zorgverzekeraars al door de rechter zijn opgedragen om taperingstrips hiervoor te vergoeden? En DSW en ENO dat al doen?

    Er zijn reeds twee grote observationele studies geweest (zonder enige financiering van ZonMw) waarin de effectiviteit van taperingstrips op korte en lange termijn overtuigend is aangetoond (zie links hieronder). Het is bekend dat resultaten uit dergelijke observationele studies overeenkomen met resultaten uit RCT's - dus waarom dan 1.5 miljoen hiervoor?

    Patiënten hebben concrete oplossingen nodig, geen data om te publiceren.

    Studie 1:
    https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2045125320954609

    Studie 2:
    https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/17522439.2018.1469163

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.