Mondkapjesrichtlijn RIVM voor ouderenzorg was gebaseerd op schaarste

Het RIVM heeft een belangrijk advies over mondmaskers in de ouderenzorg stilzwijgend ingetrokken. Dat blijkt na vragen van Nieuwsuur. De bewering van het ministerie van VWS dat de richtlijnen alleen maar waren gebaseerd op medisch advies en veiligheid klopt niet, want schaarste speelde wel degelijk een rol. Zolang er slechts ‘kort contact’ was, waren mondkapjes ‘niet nodig’, adviseerde het RIVM.

Het RIVM trok dit advies op 17 augustus in. Mondmaskers zijn voortaan ‘noodzakelijk’, óók bij kort contact, zegt het RIVM. Het instituut laat weten dat er geen nieuw wetenschappelijk inzicht ten grondslag ligt aan deze wijziging. Het eerdere advies stamde uit een periode van schaarste en was daar ook op gebaseerd, in combinatie met het ‘zeer kleine risico’ om bij vluchtig contact besmet te raken.

Onveilig werken

Fracties in de Tweede Kamer en brancheorganisaties reageren uiterst kritisch. Met de richtlijn zou bewust een keuze zijn gemaakt om mensen onveilig te laten werken. Geert Wilders (PVV) noemt het ‘code rood voor de minister als dit waar is’. Het nieuws betekent volgens sommige betrokkenen ook een ernstige aantasting van het vertrouwen in het RIVM. Het instituut dient zijn adviezen te baseren op wetenschappelijk onderzoek en niet aan te passen onder politieke druk.

Hoogleraar gezondheidsrecht Jaap Sijmons heeft gezegd dat zorgmedewerkers die ziek zijn geworden na het volgen van het RIVM-advies het ministerie van VWS nu aansprakelijk kunnen stellen. Volgens Sijmons vertrouwden de medewerkers op een overheidsregel die gepresenteerd werd als veiligheidsregel, maar voortkwam uit schaarste.

Schaarste speelde wel degelijk een rol bij de oude mondkapjesrichtlijn ‘en dat hebben we ook nooit ontkend’. Dat zegt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in reactie op berichtgeving van Nieuwsuur.

Richtlijn aangepast

Het RIVM laat in een reactie weten dat de richtlijn was gebaseerd op het kleine risico op besmetting, ‘met in het achterhoofd dat er schaarste aan persoonlijke beschermingsmiddelen was’. ‘Een tijd geleden hebben we de richtlijn opnieuw bekeken en dat punt aangepast, want tegenwoordig is er geen schaarste meer’.

De Kamer debatteert dinsdag met premier Rutte en minister De Jonge (VWS) over corona. ANP/Henk Maassen