‘Zwijgplicht niet doorbreken voor alleen waarheidsvinding’

Waarheidsvinding op zichzelf is onvoldoende grond voor zorgverleners om hun beroepsgeheim te doorbreken. Dat zegt de KNMG in reactie op vragen naar aanleiding van de tip aan Peter R. de Vries van een ggz-zorgverlener over de moord op oud-minister Els Borst. Er moet sprake zijn van een ‘conflict van plichten’-situatie, waarin een zorgverlener met het vrijgeven van informatie dreigende ernstige schade aan een ander kan voorkomen.

KNMG-voorzitter Rutger Jan van der Gaag laat weten niet te kunnen oordelen over dit specifieke geval: ‘Het is onbekend welke feiten de hulpverlener in deze kwestie precies kende en welke omstandigheden hij of zij heeft afgewogen. Het belang van opsporing en vervolging is op zichzelf onvoldoende grond voor het doorbreken van het beroepsgeheim. Hoe groot het maatschappelijk belang van opsporing en vervolging ook is. Het medisch beroepsgeheim is bedoeld om voor iedereen vrije toegang tot de zorg te waarborgen.’

Er zijn gronden op basis waarvan een arts het beroepsgeheim kan doorbreken, bijvoorbeeld omdat daarmee ernstige schade van iemand kan worden afgewend. De hulpverlener moet daarover zijn eigen afweging maken op grond van criteria die in de KNMG Handreiking beroepsgeheim en politie/justitie staan.

Nieuwsuur meldde gisteravond bij monde van misdaadjournalist Peter R. de Vries dat een patiënt in een Nederlandse ggz-instelling betrokken zou zijn bij de moord op de D66-politica in februari van dit jaar. ‘Het is een tip die ik via een geheimhouder heb gekregen. Dat is iemand die zich daarom niet bij de politie wilde melden, maar wel aan mij het hele verhaal heeft willen doen’, aldus De Vries in Nieuwsuur. Het is onbekend waarom de hulpverlener voor deze weg heeft gekozen. Mogelijk speelt daarbij een rol dat journalisten hun bronnen niet vrij hoeven te geven.

Begin oktober deed de politie in het tv-programma Opsporing Verzocht een oproep aan ggz-personeel om mee te werken aan het onderzoek naar de moord en cliënten met verdacht gedrag aan te geven. Voorzitter Jacobine Geel van GGZ Nederland reageerde ontstemd op die oproep. Op Radio 1 zei ze dat er redenen voor ggz-medewerkers kunnen zijn om naar de politie te stappen. ‘Maar publieke verontwaardiging wordt nu een apart argument in die afweging, en wordt zo een hefboom om het beroepsgeheim te ondermijnen. Dat vind ik te ver gaan.’ De KNMG laat weten dat het politie en justitie zou sieren als zij hulpverleners in zulke gevallen adviseren eerst overleg te plegen met hun beroepsorganisatie, over het al dan niet doorbreken van het beroepsgeheim. 

Lieke de Kwant en Sophie Broersen

• Meer informatie van de KNMG over het beroepsgeheim in relatie tot politie en justitie
• Handreiking beroepsgeheim van GGZ Nederland
  

Lees ook:

• Politie tast nog in duister in zaak Els Borst
• Onderzoek containerbaby botst op beroepsgeheim
• Beroepsgeheim terecht doorbroken
• Beroepsgeheim houdt stand in strafzaak
• Beroepsgeheim versus gevaar voor derden