Zwanger met SSRI’s: weinig geboortedefecten
4 reactiesVan sommige SSRI’s wordt vermoed dat gebruik ervan in de vroege zwangerschap schadelijke gevolgen kan hebben voor de vrucht. Een analyse van het bestaande onderzoek gepubliceerd in The BMJ van deze week verschaft meer zekerheid en stelt gerust.
Amerikaanse en Canadese onderzoekers (Jennita Reefhuis e.a.) combineerden de resultaten van eerder onderzoek met gegevens van de US National Birth Defects Prevention Study. Zo konden ze bijna 18.000 moeders van kinderen met geboortedefecten includeren en ruim 9800 moeders van gezonde kinderen, allen geboren tussen 1997 en 2009. Gebruik van de SSRI’s citalopram (Celexa), escitalopram (Lexapro), fluoxetine (Prozac), paroxetine (Paxil), of sertraline (Zoloft) was geregistreerd vanaf een maand voor de conceptie tot in de derde maand van de zwangerschap.
Reefhuis e.a. vonden geen bevestiging van een verband tussen het gebruik van SSRI’s en het optreden van geboortedefecten. Op twee associaties na: fluoxetine was gecorreleerd met hartafwijkingen en craniosynostose. En paroxetine met hartafwijkingen, anencefalie, en afwijkingen in de buikwand. Maar de absolute risico’s waren wel laag, aldus de onderzoekers. Zo steeg het risico op anencefalie bij kinderen van wie de moeders in de vroege zwangerschap paroxetine gebruikten van 2 naar 7 per 10.000 en voor hartafwijkingen van 10 naar 24 per 10.000.
Henk Maassen
www.bmj.com/cgi/doi/10.1136/bmj.h3190
Lees ook:
- Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding (18 maart 2011)
- Bedorven brein (26 april 2005)
- Perinatale sterfte stijgt niet door SSRI (3 januari 2013)
- Antidepressiva verkorten de zwangerschap (14 oktober 2009)
- Depressiemedicatie nadelig in zwangerschap (17 februari 2006)
- Farmaceut paroxetine nuanceert bijsluiter (21 maart 2006)
Professor Janna Koppe
neonatoloog, Emma Kinderziekenhuis, AMC, Amsterdam
Jennita Reefhuis e.a. concluderen op basis van Amerikaanse data geruststellend over het gebruik van SSRI’s tijdens de zwangerschap, zij het dat sommige geboortedefecten 2-3,5 maal meer voorkomen bij kinderen van vrouwen, die behandeld zijn in het beg...in van de zwangerschap met paroxetine of fluoxetine (MC 31-32/2015: 1464).(1)
Amerikaanse vrouwen hebben mogelijk een andere genetische achtergrond dan Europese.
Onlangs is een artikel verschenen van EUROCAT over 2,1 miljoen geboorten en SSRI’s in het begin van de zwangerschap gebaseerd op Europese waaronder Nederlandse gegevens.(2)
Dit onderzoek signaleert een verhoogde kans is op congenitale hartafwijkingen in het algemeen en met name tetralogie van Fallot en ebsteinanomalie, onafhankelijk van welk SSRI in het eerste trimester van de zwangerschap werd gebruikt. Significante associaties en SSRI’s toonden ook een toename aan van anorectale atresie of stenose, gastroschizis, renale dysplasie en klompvoet.(2)
Reefhuis c.s. vonden geen bevestiging van een verband tussen het gebruik van SSRI’s en het optreden van geboortedefecten. Inderdaad schrijven ook de EUROCAT onderzoekers dat er een laag extra risico is van een half procent voor een individu. In Nederland betekent dit echter toch 56 extra gevallen zijn van ernstige congenitale afwijkingen, waarvan de helft een congenitale hartafwijking.
Voorts is onafhankelijk van dit aspect van SSRI’s ook de bevindingen van Abdelmalik c.s. over het effect van de SSRI het paroxetine op de functie (niet het aantal) van bloedplaatjes belangrijk wegens een verlengde bloedingstijd bij bepaalde veel voorkomende polymorfismen van de transporter SLCA4.(3)
Eveneens moet het effect op de botstructuur in ogenschouw worden genomen. De FDA waarschuwt voor een toegenomen frequentie van fracturen bij gebruik van SSRI’s.(4)
Met andere woorden SSRI’s kunnen onprettige bijwerkingen hebben in de zwangerschap.(5)
Professor Janna Koppe, neonatoloog, Emma Kinderziekenhuis, AMC, Amsterdam
1. Reefhuis J, Devine O, Friedman JM, Louik C, Honein MA. Specific SSRIs and Birth defects:bayesian analysis to interpret new data in the context of previous reports. BMJ 2015; 350: h3190.
2. Wemakor A, Casson K, Garne E, Bakker M, Addor MC, Arriola L, et al. Selective serotonin reuptake inhibitor antidepressant use in firts trimester pregnaancy and risk of specific congenital anomalies:a European register-based study. Eur J Epidemiol 2015; DOI 10.1007/s10654-015-0065-y.
3. Abdelmalik N, Ruhe HG, Barwari K, van den Dool EJ, Meijers JCM, Middeldorp S, et al. Het effect van de selectieve serotonine heropnameremmer paroxetine op de bloedplaatjesfunctie wordt beinvloed door een SLCA4-serotoninetransporter-polymorfisme. Nederlands Tijdschrift voor Hematologie 2009; 6(6): 211-9.
4. Food and Drug Administration. Paxil (paroxetine HCL) safety Precautions Bone Fracture. october. 2010. Ref Type: Pamphlet
5. Duijvesteijn YCM, Kalmeijer MD, Passier ALM, Dahlem P, Smiers F. Neonatal intraventricular haemorrhage associated with maternal use of paroxetine. Br Journal Clin Pharnacol 2003; 56: 581-2.
W. van der Pol
Ziekenhuisapotheker, Delft
Niets ten nadele van dit soort studies, maar hoe dien je de resultaten eigenlijk te interpreteren? Zeker als medicus practicus! Daarom haak ik vaak af bij statistische beschouwingen van epidemiologische studies en meta-analyses. Je kunt geen kopietje... ervan meegeven aan je patient.
W.J. Duits
Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland
Het artikel bewijst dus dat er wel degelijk effecten zijn, het mag dan statistisch weinig klinken, maar ze zijn er dus wel. Het betekent dus m.i. niet gebruiken tijdens zwangerschap.
De kop van het artikel had moeten zijn m.i.: Er zijn aantoonbare af...wijkingen te constateren bij het gebruik van SSRI tijdens de zwangerschap. Het risico is statistisch gezien wel laag.
A.W.J. Tuijp
gepensioneerd huisarts, VOLENDAM Nederland
Ik vind het opvallend dat de basisfrequentie van aangeboren hartafwijkingen in de onderzoeksgroep maar 10 per 10.000 is. Dat is erg laag. De incidentie van aangeboren hartafwijkingen in de normale populatie is namelijk al decennia ca 0,8%, oftewel 80... per 10.000, dus 8 maal zo hoog als in dit onderzoek!
Vraag: is er misschien een factor in deze populatie aanwezig die beschermt tegen congenitale hartafwijkingen?