Laatste nieuws
Nieuws

Zorginstituut overhoop met oncologen over MammaPrint

Plaats een reactie
getty images
getty images

Zorginstituut Nederland (ZiN) adviseert minister Bruins om de genetische test MammaPrint niet op te nemen in het basispakket. Het gaat om een door het Nederlandse bedrijf Agendia geproduceerde genexpressietest, bedoeld voor vrouwen met borstkanker in een vroeg stadium.

In Nederland krijgen jaarlijks zo’n vijftienduizend vrouwen borstkanker; tweeduizend van hen komen in aanmerking voor de MammaPrint. De test geeft een soort ‘vingerafdruk’ van de individuele borsttumor. Op basis van de activiteit van zeventig genen geeft de test aan of er een hoog of laag risico is op het ontstaan van afstandsmetastasen. Deze uitslag zou vrouwen kunnen helpen in hun besluit om al dan niet te starten met adjuvante chemotherapie. In de huidige situatie wordt deze keuze gebaseerd op klinisch-pathologische factoren, zoals leeftijd, grootte van de tumor, stadiëring, aantal betrokken lymfeklieren, hormoonstatus en comorbiditeit. Dit leidt echter bij een aanzienlijk deel van de vrouwen tot overbehandeling, zo stellen voorstanders van de MammaPrint. Volgens hen krijgen deze vrouwen onterecht te maken met de bijwerkingen van chemotherapie en dus met een lagere kwaliteit van leven.

Zij baseren hun mening op een Europese prospectieve randomized controlled trial (RCT) onder 6693 vrouwen: de Mindact-studie, in 2016 gepubliceerd in The New England Journal of Medicine. De auteurs bepaalden het risico op ontstaan van afstandsmetastasen binnen vijf jaar met de standaardmethode (Adjuvant! Online, AO!) en met de MammaPrint. Specifiek werd gekeken naar de groep vrouwen met tegenstrijdige testuitslagen: dat wil zeggen hoog risico op basis van AO! en laag risico op basis van MammaPrint. Dit waren 1550 vrouwen (23%), van wie de helft geen adjuvante chemotherapie kreeg. Bij 5,3 procent (95%-betrouwbaarheidsinterval: 3,8-7,5%) van deze vrouwen traden binnen vijf jaar afstandsmetastasen op. Volgens de auteurs blijft de kans op afstandsmetastasen zelfs in het meest ongunstige geval onder de grens van 8 procent die wereldwijd gebruikt wordt om chemotherapie te overwegen. Uit een secundaire analyse bleek dat de vijfjaarsoverleving zonder afstandsmetastasen in de groep die geen chemotherapie kreeg 1,5 procent lager was dan in de groep die wel chemotherapie kreeg. Echter, de studie was niet gepowered om de non-inferioriteit van dit verschil aan te tonen.   

Daar neemt het Zorginstituut geen genoegen mee. Juist die vergelijking is volgens het instituut nodig om de meerwaarde van de MammaPrint ten opzichte van de standaardtest aan te kunnen tonen. Op basis van een eigen analyse die ZiN uitvoerde op de uitkomsten van de Mindact-studie, komt het tot de conclusie dat afzien van chemotherapie op basis van de MammaPrint mogelijk leidt tot aanzienlijke toename van het aantal sterfgevallen. Bovendien is het volgens ZiN niet zeker dat het weglaten van chemotherapie een gunstige invloed heeft op de kwaliteit van leven van patiënten met borstkanker.

Internist-oncoloog en epidemioloog en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie Gabe Sonke (Antoni van Leeuwenhoek) vindt het besluit onbegrijpelijk. Sonke: ‘Met alles wat al bekend is uit eerdere onderzoeken bij honderdduizend vrouwen is duidelijk dat chemotherapie niet meer dan 1 tot 2 procent winst van die 5,5 procent had kunnen voorkomen. Een dergelijke klein voordeel weegt niet op tegen de negatieve effecten van chemotherapie. Het Zorginstituut vraagt om een studie die opnieuw moet laten zien hoe goed chemotherapie werkt waarvoor minimaal vijftienduizend patiënten nodig zouden zijn. Dat is irreëel en onnodig. Daarnaast is het kwalijk dat ZiN suggereert dat wij ons werk in de dagelijkse praktijk niet goed doen. Het zaait daarmee twijfel onder patiënten of zij wel goed behandeld worden. Dát is slecht voor kwaliteit van leven. De test is ingeburgerd in de praktijk en opgenomen in de Nederlandse, Europese en Amerikaanse richtlijnen. De test kost zo’n 2600 euro en wordt momenteel vergoed vanuit een coulanceregeling. Artsen en patiënten zijn bang dat zorgverzekeraars de coulanceregeling op basis van het standpunt van ZiN zullen stopzetten. We zullen in gesprek gaan met zorgverzekeraars, ZiN en minister Bruins. Want Bruins heeft de mogelijkheid om af te wijken van het uitgebrachte advies. Het maakt ons niet uit hoe, áls de test maar beschikbaar blijft voor patiënten.’

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1602253
lees ook

Nieuws Wetenschap Mammaprint
  • Lotte de Boer

    Voor haar opleiding geneeskunde volgde Lotte de Boer haar keuzecoschap bij Medisch Contact.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.