Laatste nieuws
Wetenschap

‘Zorg voor iedereen kan ook in arme landen’

1 reactie

Amartya Sen is zeer ontevreden over de ontwikkeling van de levensverwachting en de hoge mortaliteit in grote delen van Azië en Afrika. ‘In India en Pakistan bijvoorbeeld is de levensverwachting lager dan 65 jaar.’ Dat steekt des te meer, omdat uit onderzoek van de vermaarde econoom en filosoof en zijn medewerkers blijkt dat sommige regio’s in dit deel van de wereld het juist uitzonderlijk goed doen.

Sen sprak daarover deze week op uitnodiging van het International Institute for Asian Studies in de Rode Hoed in Amsterdam. Amartya Sen (1933), geboren in India en opgegroeid in het huidige Bangladesh, kreeg in 1998 de Nobelprijs voor economie en was de stuwende kracht achter de Human Development Index van de VN. Hij is onder meer verbonden aan de Harvard universiteit. Toegang tot basale gezondheidszorg voor iedereen is ook in arme landen mogelijk, zo betoogt hij al vele jaren. In absolute zin kunnen overheden daar weliswaar minder geld spenderen aan zorg, maar ze hebben ook minder geld nodig om dezelfde arbeidsintensieve activiteit te ontplooien als in rijkere landen. De lonen zijn er immers ook veel lager. Universele gezondheidszorg zorgt ervoor dat de preventie van (infectie)ziekten – bijvoorbeeld via vaccinatie – collectief geregeld is; mensen hoeven niet meer individueel bij een private arts hun portemonnee te trekken.

Voor Sen is universele gezondheidszorg bovendien een voorwaarde voor economische voorspoed: het maakt de populatie gezonder, dus productiever en daardoor krijgen mensen meer te besteden.

Zijn geboorteland slaat wat dat betreft een uitzonderlijk slecht figuur, want de Indiase economie is booming, en toch gaat slechts 1,2 procent van het bnp naar zorg – het wereldgemiddelde is 6,5 procent. Het is bovendien slecht besteed geld, tot zichtbare ergernis van Sen. Miljoenen arme mensen blijven verstoken van elementaire zorg. Zo wijst hij erop dat 50 procent van alle Indiërs geen toilet heeft, wat leidt tot een hoge incidentie van diarree en meningitis en dat de vaccinatiegraad voor sommige ziekten lager is dan in landen beneden de Sahara. De Indiase elite – in termen van kaste, inkomen en opleidingsniveau – heeft er volgens hem geen enkele boodschap aan dat een groot deel van de bevolking een miserabel bestaan leidt. En toch, wil het land in industrieel opzicht leidend blijven, dan heeft het een gezonde en geletterde samenleving nodig.

Het land zou een voorbeeld kunnen nemen aan Bangladesh. Twintig jaar geleden was de levensverwachting er lager dan in India en was het inkomen per hoofd van de bevolking er 50 procent hoger dan in India. Nu is het inkomen per hoofd van de bevolking in India twee keer hoger dan in Bangladesh, maar de levensverwachting is in Bangladesh intussen gestegen ten opzichte van die in India, ze bedraagt respectievelijk 69 en 65 jaar. Dat komt onder andere doordat 82 procent van de kinderen volledig is gevaccineerd. In India is dat slechts 44 procent. En, haast Sen zich daaraan toe te voegen, ‘maar 5 procent van de inwoners in Bangladesh heeft geen eigen toilet.’

Die vooruitgang is, aldus Sen, niet alleen het resultaat van verstandig regeringsbeleid, maar ook te danken aan de rol die vrouwen zijn gaan spelen in de zorg en de gezondheidseducatie, met name waar het gaat om familyplanning. Ngo’s hebben dat sterk gestimuleerd. Het heeft geleid tot een aanzienlijke verlaging van het aantal kinderen per gezin: van ruim 5 tot 2,2.

Ook Thailand is volgens Sen een goed voorbeeld van een land waar de introductie van een systeem van universele gezondheidszorg heeft geleid tot een verlaging van de mortaliteit en een verhoging van de levensverwachting: 74 jaar. En niet te vergeten het Afrikaanse Rwanda: een land dat bewijst dat er veel mogelijk is. Het verzonk in sociale chaos na de genocide van 1994, maar doordat alle inwoners nu toegang hebben tot basale zorg is de levensverwachting in vijftien jaar tijd verdubbeld. Volgens Sen een unicum: ‘Europa deed daar tweehonderd jaar over.’

Henk Maassen

www.iias.nl/event/life-and-death-asia-and-africa

Zie ook het boek: Amartya Sen & Jean Drèze, An Uncertain Glory: India and its Contradictions, Allen Lane, 2013. Bestel bij bol.com

Lees ook:

© IIAS
© IIAS
Wetenschap
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • S.M. Tjon Tjauw Liem

    arts maatschappij en gezondheid, APELDOORN Nederland

    Het zijn grondbeginselen uit de sociale geneeskunde: verloskundige zorg, gezondheidszorg voor moeder en kind, infectieziektebestrijding/vaccinaties en goede voeding. Dit in samenhang met riolering, sanitaire voorzieningen, schoon drinkwater, huisvest...ing en onderwijs in een politiek stabiel land met “good governance”. Goed voor volk en vaderland. Dat zijn we bijna helemaal vergeten want anno 2015 houden we ons bezig met marktwerking in de gezondheidszorg, de macht van de zorgverzekeraars en andere moderniteiten. Amartya Sen houdt ons een spiegel voor...

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.